31 stycznia 2001r. Sejmik Województwa Mazowieckiego uchwalił Strategię Rozwoju Województwa Mazowieckiego (Uchwała nr 3/01). Za przyjęciem dokumentu zgodnie głosowali radni koalicji rządzącej i opozycji.

"Strategia" stanowi kompleksową koncepcję działania na rzecz długotrwałego rozwoju regionu. Jest to podstawowy dokument, który ma charakter nadrzędny w stosunku do innych aktów planowania wojewódzkiego (programu wojewódzkiego, planu zagospodarowania przestrzennego).

Podstawę prawną do formułowania Strategii Rozwoju Województwa stanowi ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa (Dz. U. Nr 91 z dnia 18 lipca 1998 roku, poz. 576, z późniejszymi zmianami). Pewne obowiązki dla samorządu województwa w zakresie "Strategii" wynikają również z ustawy z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz.U. Nr 48 z dnia 14 czerwca 2000 roku, poz. 549) oraz z ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity - Załącznik do obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 1999 r., Dz.U. Nr 15, poz. 139, z późniejszymi zmianami).

W opracowanie Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego byli zaangażowani przedstawicieli różnych środowisk. Zlecono im wykonanie wielu ekspertyz autorskich. Każda z ekspertyz obejmowała ogólną charakterystykę obecnego stanu omawianej dziedziny (w tym analizę SWOT), odniesienia do ogólnych wyzwań rozwojowych uwzględniających specyfikę Mazowsza, identyfikację problemów strategicznych, określenie głównych celów rozwoju oraz kierunków działań.

"Strategia Mazowsza" sformułowana została w oparciu o zapisy Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego oraz strategii sektorowych. Jest też zgodna z koncepcją zagospodarowania przestrzennego kraju i innymi dokumentami rządowymi związanymi z programowaniem i realizacją rozwoju regionalnego. W dokumencie uwzględniono też cele przewidziane w ustawie o samorządzie województwa. Zasadą tworzenia dokumentu strategii było także zachowane spójności z systemem prowadzenia polityki regionalnej w Unii Europejskiej.

Naczelną ideą Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego jest dążenie do uzyskania odczuwalnej społecznie poprawy jakości życia mieszkańców Mazowsza, rozumianej jako zaspokojenie potrzeb materialnych i bezpieczeństwa socjalnego.

Projekt "Strategii", dla zachowania zasady społecznego partnerstwa, został poddany szerokim konsultacjom społecznym. W trakcie spotkań problemowych, skupiających się na najistotniejszych zagadnieniach związanych z rozwojem województwa i pokonywaniem barier rozwojowych, w których uczestniczyli przedstawiciele społeczności lokalnych oraz spotkań z przedstawicielami nauki, struktur politycznych, samorządu gospodarczego i parlamentarzystami formułowane były opinie i wnioski, które zostały uwzględnione w ostatecznej wersji dokumentu. Konsultacje pozwoliły też dostosować "Strategię" do oczekiwań jej adresatów.

Punktem wyjścia opracowanej "Strategii" była analiza istniejących i przewidywanych uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych rzutujących na możliwości rozwoju województwa mazowieckiego w perspektywie 15-20 lat. W analizie tej, wykorzystującej metodę SWOT, dokonano identyfikacji silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń rozwoju Mazowsza sformułowano trzy najbardziej prawdopodobne scenariusze.

Najkorzystniejszy dla rozwoju regionu scenariusz - policentrycznego, zrównoważonego rozwoju województwa, zakładającego poprawę warunków życia mieszkańców całego Mazowsza - stał się podstawą do opracowania wizji rozwoju Mazowsza, którą streszcza hasło "Warszawa ku Europie, Mazowsze z Warszawą".

Realizacji wizji służą cele długookresowe, średniookresowe i operacyjne.
W Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego wyznaczono sześć celów długoterminowych:

• zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i całego regionu w układzie europejskim i globalnym,
• przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach życia ludności w województwie (zwłaszcza między metropolią stołeczną a jej otoczeniem),
• poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza,
• wydłużenie trwania życia mieszkańców województwa mazowieckiego,
• ukształtowanie tożsamości kulturowej regionu,
• bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni.

W "Strategii" określono również obszary priorytetowe, istotne dla poprawy życia mieszkańców Mazowsza:

• edukację
• bezpieczeństwo publiczne
• ochronę środowiska
• transport i łączność
• czynszowe budownictwo komunalne
• rozwój obszarów pozametroplitalnych
• kulturę.

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego jest podstawą do przygotowania Wojewódzkiego Programu Rozwoju Regionalnego. Te dwa dokumenty umożliwiły przygotowanie wniosku do Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa i wynegocjowanie Kontraktu Wojewódzkiego pomiędzy samorządem i rządem. Kontrakt Wojewódzki określi wielkość środków na wspieranie przez państwo rozwoju województwa mazowieckiego.