W Łodzi po raz pierwszy w historii spotkało się ponad 500 samorządowców ze wszystkich 16 województw. To reakcja na podejmowane przez rząd próby centralizacji kraju oraz propozycje zmian terytorialnych i ustrojowych.

W spotkaniu uczestniczyli członkowie Zarządu Województwa Mazowieckiego, prezydium sejmiku i radni.

Wspólne tematy

Wyzwania stojące przed samorządami, propozycja dwukadencyjności, centralizacja władzy poprzez odbieranie samorządom kolejnych uprawnień i zadań bez żadnych konsultacji społecznych, pozbawianie samorządów samodzielności w realizacji zadań publicznych czy swobody w gospodarowaniu majątkiem to tylko niektóre z tematów poruszanych dziś podczas „sejmiku sejmików” w Łodzi. Dyskutowano także o planowanym podziale województw na mniejsze jednostki organizacyjne. Podkreślano, że zmiany w podziale administracyjnym w trakcie realizacji regionalnych programów operacyjnych spowodują konieczność ich renegocjacji z Komisją Europejską, co w konsekwencji przyczyni się do opóźnienia w wykonywaniu programów realizowanych ze środków unijnych, a nawet do ich całkowitego wstrzymania.

Władze Mazowsza wobec planowanych zmian

W swoim wystąpieniu marszałek Adam Struzik odniósł się m.in. do ograniczania roli samorządu terytorialnego, samorządu zawodowego i gospodarczego oraz organizacji pozarządowych,  czyli eliminowania roli instytucji państwa obywatelskiego. Podkreślił, że samorządom odbierane są te działania, których finansowanie jest w pełni zabezpieczone, a zostawia te najbardziej problemowe, wymagające wysokich nakładów finansowych. Samodzielność ustrojowa i kompetencyjna samorządu terytorialnego musi być ściśle związana z samodzielnością finansową, na którą składa się zarówno odpowiednia wysokość środków przekazywanych samorządom na realizację zadań, jak i ich struktura umożliwiająca prowadzenie niezależnej od administracji rządowej polityki finansowej. Obecna sytuacja w tym obszarze budzi poważny niepokój. Takie zmiany wprowadzane bez żadnych konsultacji społecznych to sprzeczność z założeniami reformy samorządowej. Konsekwencja jest taka, że władza coraz bardziej oddala się od obywateli. Jest to także poważne ograniczenie roli dialogu obywatelskiego w tworzeniu nowych rozwiązań systemowych.

Zmiany nie są potrzebne

Nawiązując się do pomysłu zmian w podziale terytorialnym kraju marszałek Adam Struzik przypomniał, że istniejące województwa samorządowe zbudowały swoją tożsamość regionalną, poradziły sobie z wieloma problemami i efektywnie wykorzystały szanse rozwojowe związane z funduszami unijnymi. Dobrze funkcjonujące samorządy, ze zorganizowanymi przewozami regionalnymi, utrzymanymi drogami wojewódzkimi i urządzeniami wodnymi, dostępną opieką zdrowotną, instytucjami kultury i jednostkami oświatowymi są potwierdzeniem, że funkcjonujące rozwiązania są właściwe. Planowany podział województw na mniejsze jednostki organizacyjne nie jest receptą na wzrost przychodów ani spadek wydatków, a dokonywanie przez rząd zmian kompetencyjno-ustrojowych w obszarze funkcjonowania samorządu terytorialnego winno być oparte na partnerskiej współpracy z samorządem.

Śląskie rozwiązania na Mazowszu?

Marszałek Adam Struzik nawiązał również do pomysłu wprowadzenia zapisów ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim dla obszaru metropolitalnego Warszawy. Podkreślił, że aby takie rozwiązanie było możliwe, musiałoby spełniać szereg warunków. Zasięg terytorialny związku powinien pokrywać się z granicami jednostki statystycznej NUTS 2, a przynależność do niego dotyczyć wszystkich jst na wyznaczonym terenie (gminy, powiaty) z co najmniej 70 proc. pozytywnej opinii rad tych jednostek. Zapowiedział, że zaproponuje zapisy ustawy o związku metropolitalnym w województwie mazowieckim. Temat ten szeroko omawiany był na kpodczas debaty „Metropolia, ale jaka?”  w Warszawie.