Radni województwa mazowieckiego zapoznali się ze stanowiskiem dotyczącym konieczności dofinansowania ze środków budżetu państwa jednostek samorządu terytorialnego w zakresie finansowania publicznego transportu zbiorowego. W najbliższym czasie sprawa trafi do komisji sejmikowej.

Kłopot dla mieszkańców

– To bardzo trudna sytuacja, ponieważ mieszkańcy Mazowsza mogą zostać pozbawieni połączeń autokarowych – podkreśla marszałek Adam Struzik. – Niestety samorządy lokalne same sobie z tym problemem nie poradzą. Potrzebne jest wsparcie państwa zarówno na poziomie prawnym, jak i finansowym – dodaje marszałek.

Z końcem czerwca działalność transportową prawdopodobnie zakończą należące do największej obecnie na rynku polskim firmy transportowej – Grupy Mobilis Sp. z o.o., PKS-y w Ciechanowie, Ostrołęce i Mińsku Mazowieckim. W praktyce oznacza to, że od 1 lipca br. część mieszkańców może stracić możliwość dojazdu do placówek służby zdrowia, szkół, pracy, ośrodków kultury, punktów usługowych czy placówek pocztowych.

Trudne zadania samorządów

Na Mazowszu działa obecnie 17 przedsiębiorstw komunikacji samochodowej. Ich głównym zadaniem jest prowadzenie działalności przewozowej osób. Przedsiębiorstwa te prowadzą również często stacje dystrybucji paliw oraz stacje diagnostyczne. Większość skupiona jest na wykonywaniu przewozów o zasięgu lokalnym: gminnym, powiatowym, w części również międzypowiatowym. W zależności od ich charakteru pozwolenia na transport drogowy osób wydają: marszałek województwa, prezydent, starosta, burmistrz i wójt. Liczba zezwoleń wydanych przez marszałka na koniec 2017 r. wyniosła prawie 900. Pokazuje to, z jaką skalą zjawiska mamy do czynienia.

Zgodnie z Planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego zadaniem marszałka jest objęcie przewozami użyteczności publicznej głównej sieci transportowej województwa. Zadanie to realizują dwie spółki kolejowe – Koleje Mazowieckie i Warszawska Kolej Dojazdowa. Jest to olbrzymie, coroczne obciążenie finansowe. Samorząd przeznacza na to w sumie 250 mln zł. Tymczasem połączenie pozostałych miast powiatowych z Warszawą, a także zapewnienie skomunikowania pomiędzy miastami powiatowymi należy do zadań pozostałych jednostek samorządu terytorialnego – gmin i powiatów. Połączenia te są organizowane głównie jako linie dowozowe do węzłów przesiadkowych lub głównych korytarzy transportowych – na zasadzie porozumień pomiędzy samorządami. Powiaty mogą również pomiędzy sobą zawierać porozumienia w celu uruchomienia przewozów. Nie jest to jednak zadanie łatwe, chociażby dlatego, że wymaga dużych nakładów finansowych. Nie wszystkie samorządy stać na takie rozwiązanie. Tylko niektóre decydują się na przejęcie działających na swoim terenie PKS-ów. Na ten krok zdecydowały się dotychczas trzy mazowieckie powiaty: sokołowski, garwoliński i grójecki.

Z przeprowadzonych przez samorząd województwa mazowieckiego analiz dokonanych na podstawie dopłat do biletów ulgowych wynika, że w ostatnich latach działalność transportowa staje się coraz bardziej nierentowna. Konkurencja cenowa, utrzymanie dużej siatki połączeń realizowanych przez PKS-y czy wzrost liczby posiadaczy samochodów to główne przyczyny malejącego zainteresowania podróżnych.

Duży wpływ na zaistniałą sytuację ma aspekt prawny, czyli brak stabilnych uregulowań umożliwiających inwestowanie przez przewoźników w tabor i infrastrukturę. Projekt dotyczący zmiany ustawy o publicznym transporcie zbiorowym cały czas jest na etapie uzgodnień, a data jego wejścia w życie jest nieznana. Nie są również znane ostateczne rozwiązania, jakie zostaną w niej zawarte. Taka sytuacja trwa już od 2 lat.

Propozycja radnych

W związku z tym organizowanie przez samorząd publicznego transportu zbiorowego bez dodatkowego dofinansowania może okazać się niemożliwe. Jedynym rozwiązaniem jest rozważenie przez Rząd RP przekazania środków finansowych umożliwiających realizację zadania. W  przedstawionym dziś stanowisku radni województwa mazowieckiego oczekują od Rządu RP podjęcia działań i przyspieszenia prac nad zmianą ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, m.in. w zakresie finansowania publicznego transportu drogowego. Sprawą w najbliższym czasie zajmie się komisja sejmikowa.