Prace nad przygotowaniem nowego planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego są mocno zaawansowane. Zakończyły się już konsultacje społeczne, w toku których zgłoszono ponad 600 uwag. Obecnie wszystkie wnioski są analizowane przez specjalnie powołany w tym celu zespół, do którego Mazowsze zaprosiło ekspertów ze Szkoły Głównej Handlowej. Na przełomie maja i czerwca gotowy dokument zostanie przekazany do zaopiniowania do Ministerstwa Środowiska.

Bardziej ekologicznie

Nowy Plan gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego 2024 r. (PGO WM 2024) określa cele i działania oraz planowane do realizacji inwestycje w gospodarce odpadami. Dokument ma być odpowiedzią zarówno na wymogi krajowe, wynikające z Krajowego planu gospodarki odpadami 2022, jak i unijne zobowiązania. Zapisy planu dotyczą odpadów komunalnych oraz wszystkich odpadów wytworzonych na terenie województwa, a także tych przywożonych na teren Mazowsza, w tym m.in. odpadów opakowaniowych czy niebezpiecznych.

PGO WM 2024 zawiera zapisy, które mają przygotować samorządy gminne oraz przedsiębiorców uczestniczących w systemie gospodarowania odpadami do dostosowania się do nadchodzących zmian w tej dziedzinie. Należą do nich m.in. przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, która zakłada efektywne wykorzystanie surowców, w tym poprawę potencjału wytwarzanych odpadów w zakresie możliwości ich recyklingu i przygotowania do ponownego użycia. Chodzi o zmniejszenie udziału zmieszanych odpadów komunalnych w całości zbieranych odpadów oraz zbiórkę odpadów w sposób selektywny, tak aby po oczyszczeniu mogły być cennym surowcem, który przekazuje się do firm zajmujących się recyklingiem. Znaczącemu obniżeniu powinien ulec również udział odpadów składowanych – ten proces przyczynia się do bezpowrotnej utraty wartościowych surowców.

– Prace nad planem są już bardzo zaawansowane. Określa on cele, które w dziedzinie gospodarki odpadami na Mazowszu chcielibyśmy osiągnąć. Należą do nich m.in. redukcja strumienia odpadów kierowanych na składowiska czy podniesienie poziomu recyklingu. Chcemy również wskazać przedsiębiorcom, jak przekształcać instalacje, by podnieść efektywność systemu gospodarowania odpadami. To również odpowiedź na wiele problemów samorządów gminnych, na co dzień borykających się z gospodarką odpadami – wyjaśnia dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych urzędu marszałkowskiego Marcin Podgórski.

Prace nad planem trwają już od kilku miesięcy. W projekcie dokumentu duży nacisk położony został na konieczność inwestowania w budowę instalacji do recyklingu odpadów, a także dążenie do ograniczania przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych na rzecz przetwarzania selektywnie zbieranych odpadów. Dlatego w planie wskazana jest konieczność stopniowego przekształcania się zakładów mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych w kierunku doczyszczania odpadów selektywnie zebranych. Dokument zawiera również rozwiązania ograniczające uciążliwości instalacji funkcjonujących w pobliżu siedzib ludzkich oraz umożliwiające uzyskanie przez samorządy wymaganych poziomów odzysku i recyklingu.

Konkurencyjny rynek

Projekt PGO WM 2024 został pozytywnie zaopiniowany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie i Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Zakończyły się również konsultacje społeczne. Przedsiębiorcy, mieszkańcy oraz przedstawiciele gmin i powiatów złożyli ponad 600 uwag do dokumentu. Obecnie analizuje je powołany w tym celu zespół ekspertów, w tym m.in. specjalistów w dziedzinie gospodarowania odpadami komunalnymi ze Szkoły Głównej Handlowej.

– Naukowcy uczestniczący w tym procesie bardzo szeroko patrzą na zgłoszone uwagi. Rozpatrują je pod kątem społecznym, ekonomicznym, ale przede wszystkim środowiskowym. Chcemy, aby powstał dokument odpowiadający na bieżące problemy systemu gospodarowania odpadami – podkreśla zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych urzędu marszałkowskiego Urszula Pawlak.

– Staramy się uwzględnić wszystkie aspekty rozwoju gospodarki odpadami w województwie mazowieckim, zarówno pod kątem dyrektyw unijnych, idących w kierunku gospodarki w obiegu zamkniętym, jak również biorąc pod uwagę możliwości gospodarcze i finansowe. Oczywiście bardzo ważne są tu aspekty ekologiczne – wyjaśnia prof. nadzw. SGH, kierownik Katedry Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego, kierownik Podyplomowych Studiów Zarządzania Gospodarką Odpadami, przewodniczący zespołu ekspertów dr hab. Zbigniew Grzymała. – Wszystkie te aspekty musimy połączyć na trudnym rynku gospodarki odpadami, To rynek konkurencyjny, a z drugiej należy do sektora komunalnego, czyli powinien być nad nim nadzór. I właśnie plan gospodarki odpadami ma pokazywać kierunki rozwoju w tej dziedzinie w aspekcie nadzorczym. Zdajemy sobie sprawę, że każdy z przedsiębiorców z tego rynku ma własne interesy – część idzie w kierunku zysku, niektórzy chcą zmonopolizować ten rynek. Do tego jednak nie możemy dopuścić. Dyskutowaliśmy o tym, że wszędzie tam, gdzie to jest możliwe, trzeba zachować element konkurencji. Jest on ważny ze względu na bezpieczeństwo systemu gospodarki komunalnej. Monopol jednego podmiotu na określonym terenie, w przypadku różnego typu sytuacji kryzysowych grozi paraliżem systemu na tym terenie. Dlatego właśnie staramy się znaleźć złoty środek pomiędzy ekonomią, oczekiwaniami społecznymi, ekologią a wymaganiami gospodarki w obiegu zamkniętym. Jest to proces trudny, złożony, wieloletni, wymagający edukacji i zmian u przedsiębiorców wprowadzających opakowania na naszym rynku – w stronę opakowań biodegradowalnych, łatwo ulegających powtórnemu zagospodarowaniu.

Po analizie uwag, wniosków i opinii zgłoszonych do projektu w ramach konsultacji społecznych, dokument, najprawdopodobniej na przełomie maja i czerwca, zostanie przekazany do Ministerstwa Środowiska do opiniowania i uzgadniania planu inwestycyjnego. Następnie po raz drugi wystawiony będzie do konsultacji społecznych.