27 czerwca br. województwo opolskie przekazało Mazowszu przewodnictwo w Konwencie Marszałków Województw RP. Rozpoczęło się pierwsze, z trzech zaplanowanych w województwie mazowieckim posiedzeń konwentu.

Województwo mazowieckie reprezentują podczas obrad: marszałek Adam Struzik, wicemarszałek Wiesław Raboszuk i członkowie zarządu Elżbieta Lanc i Rafał Rajkowski.

Wybory samorządowe

Podczas spotkań omawiane są najważniejsze kwestie, z jakimi borykają się samorządy województw oraz opracowywane koncepcje, zmiany ustawodawcze i organizacyjne. Posiedzenie w Płocku otworzył gospodarz spotkania marszałek Adam Struzik. Na wstępie rozmawiano przede wszystkim na temat zadań marszałków województw podczas nadchodzących wyborów samorządowych. Omówiono zastrzeżenia związane ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu wyborczego. Członkowie konwentu zwrócili uwagę na poważne wątpliwości dotyczące tego, w czyim zakresie obowiązków leży drukowanie kart do głosowania i jakie są w tej kwestii kompetencje marszałków.

– Nie uchylamy się rzecz jasna od pomocy podczas organizacji wyborów. Nie zależy nam na blokowaniu działań wyborczych – dodał wicemarszałek województwa pomorskiego Wiesław Byczkowski. – W stanowisku konwentów warto uwzględnić naszą wolę zaangażowania się i współpracy, ale z zaznaczeniem naszych wątpliwości. W przypadku podważenia w przyszłości zasadności wykonania przez nas czynności związanych z drukiem i dostarczeniem kart, przypomnimy, że na problem niejasności przepisów stanowczo zwracaliśmy uwagę.

Przeciwko przyjęciu stanowiska opowiedział się marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl, który uznał, że interpretacja przepisów przez PKW jest dla marszałków wiążąca. Zasugerował, że wymaganie zmian legislacyjnych na tym etapie może spowodować konieczność przedłużenia kadencji. Stwierdził, że nie można zmieniać Kodeksu wyborczego 2 miesiące przed wyborami. Do tej wypowiedzi odniósł się marszałek Adam Struzik, który zwrócił uwagę, że chodzi jedynie o doprecyzowanie przepisów, ponieważ PKW nie jest właściwym organem do prawomocnej interpretacji przepisów.

– Nie kontestujemy przepisów, ale zależy nam na ich jasności. Jesteśmy gotowi, wydrukujemy karty, tylko chcemy mieć pewność, że będą to działania zgodne z prawem, niepodważalne bez względu na wynik wyborów  – zaznaczył marszałek Struzik.

Kompromisowe rozwiązanie zgłosił wicemarszałek województwa pomorskiego Wiesław Byczkowski.

– Proponuję usunąć ze stanowiska wezwanie do zmian legislacyjnych, a jedynie poddać w wątpliwość istniejące przepisy.

Ponieważ stanowiska nie poparł marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl, uzgodniono, że każde z popierających stanowisko województw prześle do sejmu, senatu, MSWiA i PKW.

Polityka spójności

Członkowie konwentu przedyskutowali także stan prac nad Wieloletnimi Ramami Finansowymi 2021–2027, strategie sektorowe i Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego oraz programy ramowe po 2020 r. Uzgodnili również najistotniejsze elementy do negocjacji przyszłej polityki spójności w kontekście kształtowania polityki regionalnej.

Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE dr inż. Zygmunt Krasiński przedstawił prezentację dotyczącą programów ramowych UE. Wynika z niej jednoznacznie, ze Mazowsze jest liderem wśród województw w ramach programu Horyzont 2020. To program na rzecz badań i innowacji implementowany bezpośrednio przez KE (Strategii Europa 2020). Dyrektor Krasiński omówił także Nowy program ramowy Horyzont Europa na lata 2021–2027. Poinformował, że Komisja Europejska proponuje przydzielenie 100 mld euro na badania naukowe i innowacje w następnym długoterminowym budżecie UE.  

 

– To jest wyzwanie na następną kadencję. Naszą rolą jest wpisanie się w aktywne wykorzystanie dostępnych środków. To ważne, aby nasze regiony mogły wykorzystać cały potencjał naukowo-badawczy i przyczynić się w ten sposób do podniesienia rangi Polski wśród krajów UE – podkreślił marszałek Adam Struzik. 

Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie dr Marcin Wajda zapoznał zebranych z dotychczasowymi wynikami prac nad stanowiskiem Zespołu Eksperckiego ds. Europejskiej i Krajowej Polityki Strukturalnej w sprawie przyszłości polityki spójności.

Ochrona środowiska

Przedstawiciele samorządów województw rozmawiali również na temat zmian legislacyjnych w zakresie zagospodarowania odpadów, ochrony powietrza oraz ochrony środowiska przed hałasem. Rozważyli ich skutki i konsekwencje dla zobowiązanych do przestrzegania nowych aktów prawnych podmiotów oraz wpływ znowelizowanych przepisów na poszczególne komponenty środowiska. Jednym z istotnych tematów spotkania była też ochrona powietrza jako jeden z priorytetowych obszarów działalności NFOŚiGW oraz WFOŚiGW. Omówiono rządowe programy finansowania działań naprawczych w tym zakresie, założenia, terminy wprowadzenia i możliwości, jakie programy oferują odbiorcom. Zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych UMWM Urszula Pawlak mówiła o nowych zadaniach nałożonych na marszałków województw zmienianymi ustawami oraz o zmianach planu gospodarki odpadami województwa.

 – W ciągu 6 miesięcy marszałkowie zobligowani są do wskazania miejsc składowania odpadów – tymczasowych i docelowych. Znalezienie miejsc jest trudne. Ustawa precyzyjnie opisuje warunki takiej inwestycji, nie wspominając jednak o źródłach finansowania. Ustawa za to wskazuje kary, jakie za niezrealizowanie zostaną nałożone na województwo. Termin 6 miesięcy jest niepokojący, o ile nie niewykonalny. Trzeba uwzględnić procedury i proces konsultacji społecznych – zwróciła uwagę dyrektor Pawlak.

Jak podkreśliła dyrektor Urszula Pawlak, także wydawanie decyzji dotyczących zbierania czy gromadzenia odpadów ma przejść w kompetencje marszałków województw. Dodatkowo wejście w życie ustawy wstrzyma dotychczas toczące się procesy wydawania odpowiednich decyzji i poskutkuje koniecznością ponownego ich wszczęciem, zgodnie z nowymi przepisami. Zdaniem dyrektor Pawlak to jedna ze zmian, która może uderzyć także w przedsiębiorców. W tę grupę mogą uderzyć też kary z narzuconym bardzo wysokim progiem finansowym – sięgającym nawet 50 tys. zł.

Do wypowiedzi tej odniósł się marszałek Adam Struzik, zwracając uwagę, że wspólny cel, jakim jest walka m.in. z importem śmieci, powinien łączyć, a nie dzielić mieszkańców. Tymczasem nierealne propozycje rozwiązań prawnych generują przede wszystkim negatywne reakcje. Kwestia odpadów już dziś wywołuje konflikty. Brak racjonalnych rozwiązań prawnych tylko je zaognia.

– Nowe przepisy są nieprecyzyjnie, nie wskazują na jakich warunkach miałyby być wcielone w życie – dodał marszałek województwa małopolskiego Jacek Krupa.

Marszałek Jacek Krupa aktywnie włączył się także w dyskusję na temat czystości powietrza. Marszałkowie poruszyli m.in. kwestię sprzecznych decyzji podejmowanych przez poszczególne resorty. Minister energii zaproponował na przykład znacznie gorsze niż dotychczasowe normy na węgiel i inne paliwa. Warto podkreślić, że minister energii przekazał prośbę o uwagi do zmian w rozporządzeniach tylko do podmiotów takich jak spółki węglowe, Główny Instytut Górnictwa czy związki zawodowe. Nie przekazał projektu do konsultacji samorządom ani organizacjom zajmującym się ochroną powietrza. Jest to sprzeczne z dotychczasowymi deklaracjami rządu oraz działaniami antysmogowymi podejmowanymi przez samorządy.

Wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego Dariusz Kurzawa zwrócił natomiast uwagę, że nowe przepisy niszczą energetykę wiatrową. Dodał, że jesteśmy jedynym krajem w Europie, który stawia opór wykorzystywaniu i rozwojowi pozyskiwania energii ze źródeł alternatywnych.

Transport

Dyskusja rozpoczęła się od omówienia stanu obecnego Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym i perspektyw transportu publicznego w jej kontekście. Dr Michał Wolański z Katedry Transportu Szkoły Głównej Handlowej poinformował o badaniach prowadzonych nad transportem między miastami i transportem zbiorowym w ogóle. Obserwuje się postępujące wykluczenie transportu zbiorowego, w tym ograniczenie transportu do przewozów szkolnych. Mimo upadających PKSów na połączeniach głównych między miastami powiatowymi, dobrze funkcjonują przewoźnicy prywatni. Dr Wolański zwrócił też uwagę na fakt, że nigdzie w UE nie ma takiego podziału nadzoru nad transportem zbiorowym między poszczególne szczeble samorządu jak w Polsce. Postulował m.in.  zmniejszenie liczby samorządów odpowiedzialnych za organizację komunikacji. Podkreślił również, że ministerstwo nie uwzględnia zgłoszonych przez samorządy uwag do ustawy.

Do wypowiedzi eksperta odniósł się marszałek Adam Struzik.

– Nie reprezentujemy tylko interesów województwa, to jest interes całej społeczności, 5,3 mln Mazowszan zamieszkujących 42 powiaty, 314 gmin, 7535 sołectw na obszarze bardzo zróżnicowanym pod względem siatki osadniczej, od małych wsi po miasto stołeczne. To oznacza bardzo zróżnicowane zapotrzebowanie na transport publiczny. Jesteśmy żywo zainteresowani transportem zbiorowym na terenie województwa, z naciskiem na transport ekologiczny – powiedział. Zaapelował także do obecnego na sali wiceministra infrastruktury ds. kolei Andrzeja Bittela. – Apeluję w imieniu marszałków – ponieważ jak zauważyliśmy, trwa swoiste przerzucanie się odpowiedzialnością i niestety temat staje się elementem kampanii politycznej – żeby do opinii publicznej poszedł wyraźny komunikat, ze resort nad tym zagadnieniem pracuje. To trwa już 2 lata i najwyższy czas na propozycję jakiś rozwiązań.

Dyrektor Departamentu Nieruchomości i Infrastruktury w UMWM Katarzyna Wieczorek przedstawiła możliwości prawne i organizacyjne wojewódzkich organizatorów transportu publicznego w zakresie wdrożenia  „Wspólnego Biletu”. Omówiła wątpliwości i problemy sygnalizowane przez organizatorów transportu regionalnego w kontekście oferty „Wspólny Bilet” przedstawione przez Ministerstwo Infrastruktury. Istnieje obawa, że stracą na niej przewoźnicy.

– Jeżeli naszym wspólnym celem jest poprawa warunków ekonomicznych dla podróżnych i zwiększenie przychodów – traktujmy wszystkich partnerów procesu tak samo. Chcemy wyjaśnić wszystkie wątpliwości, jesteśmy zainteresowani wspólnymi rozwiązaniami, ale dobrymi, takimi, które dbają też o interes spółek, którymi zarządzamy – powiedział marszałek Adam Struzik.