Podczas imprezy plenerowej „Powitanie wiosny w skansenie”, połączonej z konkursem na „Najciekawszą Marzannę” – 21 marca w sierpeckim skansenie dzieci i młodzież symbolicznie „wypędziły” zimę i powitały wiosnę.

Te ludowe obrzędy należą do wiosennego cyklu świątecznego, którego zwieńczeniem jest Wielkanoc. Stanowią pozostałości po prasłowiańskich uroczystości ku czci zmarłych i święta przebudzenia przyrody, przenikających do obrzędowości Wielkiej Nocy w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Miały zarazem uwolnić mieszkańców wsi od chorób i trosk okresu zimowego. Nadejście ciepłych dni sygnalizowało rozpoczęcie kolejnego cyklu życia i dawało nadzieję na obfite plony. Od XIX w. uczestniczyć w tych obrzędach zaczęła także młodzież, natomiast obecnie stały się one dla uczniów formą nauki przez zabawę.

W kulturze ludowej istniało silne przekonanie o tym, że zjawiska takie jak śmierć, choroby i zima przenieść można na wykonaną ze słomy kukłę i w takiej postaci zniweczyć ich wpływ na człowieka, poprzez rytualne wypędzenie. Kukła przyjmowała postać kobiety nazywanej, w zależności od regionu Polski, Marzanną, Moreną, Marzaniokiem, Śmiercią, Śmiertką, Śmiercichą.

Wciąż żywe elementy tych pogańskich wierzeń i praktyk, można dzisiaj poznać w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. W nawiązaniu do dawnej tradycji – muzeum już po raz kolejny zaprosiło uczniów do udziału w imprezie plenerowej „Powitanie wiosny w skansenie” oraz w konkursie na „Najciekawszą Marzannę”. Zadaniem uczestników było wykonanie słomianej kukły. Jej ubiór i elementy dekoracyjne nawiązywać miały do przemiany pór roku, a także aktualnych problemów, z którymi borykają się w okresie zimowym młodzi ludzie. Uczestnicy wykazali się pomysłowością, zaskakując komisję oceniającą efektami swoich działań. W rywalizacji wzięło udział 16 Marzann. Spośród nich jurorzy wyłonili 4, przyznając trzy nagrody główne i jedno wyróżnienie:

I miejsce – Szkoła Podstawowa nr 2 w Sierpcu, kl. I b

II miejsce – Szkoła Podstawowa w Morawach

III miejsce – Punkt Przedszkolny „Wesołe Nutki” z Zawidza Kościelnego

Wyróżnienie – Szkoła Podstawowa nr 6 w Płocku, kl. IV a.

Laureaci otrzymali sprzęt sportowy i pamiątkowe dyplomy. Dla autorów pozostałych prac przewidziano upominki. Po zmaganiach konkursowych przyszedł czas na wiosenny spacer po muzealnej wsi i przejażdżkę wozem zaprzężonym w konie. W przydomowych ogrodach uczestnicy wypatrywali pierwszych kwiatów, a na drzewach szukali pąków liści. Imprezę zakończyła wspólna zabawa przy ognisku.

Wystawa „Wielkanoc na Mazowszu”

Wśród wielu atrakcji jakie przygotowano dla uczestników imprezy było zwiedzanie z przewodnikami wystawy „Wielkanoc na Mazowszu”, przygotowanej we wnętrzach dwóch dworów szlacheckich i chłopskich izbach. Ekspozycja prezentowana jest od marca do końca kwietnia i stanowi niepowtarzalne spotkanie ze zwyczajami oraz obrzędami związanymi z przeżywaniem Świąt Wielkanocnych na wsi mazowieckiej sprzed 100 lat. Zwiedzający zobaczyć mogą, jak wyglądały wtedy przygotowania do Świąt i świętowanie, wypiek chleba, ciast i bab, przyrządzanie potraw świątecznych, śniadania rezurekcyjnego i szykowanie święconek. Poznają też rozmaite metody zdobienia jaj (stosowane w różnych rejonach Mazowsza), a także tradycje Poniedziałku Wielkanocnego – od polewania się wodą z pomocą dyngusówek, po pochody z kogutkiem i gaikiem.

Inne wiosenne programy edukacyjne w Muzeum Wsi Mazowieckiej

Doskonałym uzupełnieniem wystawy wielkanocnej są wiosenne programy edukacyjne, dla osób w każdym wieku. Zgodnie z zasadą „uczyć bawiąc” zajęcia mają formę warsztatów, łączących teorię z praktyką.

Jest wiele symboli i obrzędów nieodłącznie związanych z okresem wiosennym. Pakiet „Wiosna w ulu” daje możliwość zajrzenia do wnętrza ula, zrozumienia zasad rządzących życiem rodziny pszczelej i przybliża lecznicze właściwości jej produktów. Na zakończenie lekcji każdy z uczestników może odlać z wosku niezwykłą, wiosenną świeczkę.

Zajęcia realizowane w ramach „Zwyczajów wiosennych na Mazowszu” dają możliwość stworzenia niepowtarzalnej karty świątecznej, ozdobienia jaj metodą nakładania rozgrzanego wosku i kilkukrotnego barwienia, a także samodzielnego wykonania tradycyjnej palmy wielkanocnej. Zgodnie z dawnymi prawidłami palmy robione są z zielonych gałązek bukszpanu, wierzbowych witek z baziami, trzciny, a dekorowane kolorowymi kwiatami z bibuły.

Zwyczaj ten znajduje swą kontynuację w organizowanym co roku konkursie plastycznym „Tradycyjna palma wielkanocna”. Jest on skierowany do dzieci i młodzieży szkolnej, a także osób dorosłych. Prace konkursowe wykonane indywidualnie lub zespołowo należy dostarczyć do skansenu do 8 kwietnia 2019 r. Zostaną one zaprezentowane 14 kwietnia podczas obchodów „Niedzieli Palmowej w skansenie”, zaś wyboru najpiękniejszych dokonają uczestnicy wydarzenia poprzez głosowanie.

Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu .