Kongres gromadzi przedstawicieli około 600 krajowych i około 35 polonijnych Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Partnerem przedsięwzięcia był Samorząd Województwa Mazowieckiego, który reprezentował marszałek Adam Struzik.

Ruch UTW już od 44 lat edukuje, aktywizuje i integruje polskich seniorów, jest też prekursorem innowacyjnych rozwiązań jak również animatorem polityki senioralnej. Dwa poprzednie kongresy UTW z 2012 i 2015 wpłynęły znacząco na poprawę warunków życia osób starszych, zainspirowały rząd do podjęcia wielu ważnych decyzji w sprawach seniorów, stworzenia podwaliny systemowej polityki senioralnej, jak również wyznaczyły strategię rozwoju polityki senioralnej na szczeblu samorządowym.

Kongres UTW to prezentacja kolejnego etapu rozwoju i potencjału uniwersytetów dla seniorów. W Polsce jest ich 663 i około 40 polonijnych za granicą. Na Mazowszu działa już 127 Uniwersytetów Trzeciego Wieku.

– Dla Samorządu Województwa Mazowieckiego polityka senioralna jest ważnym elementem działań. Podejmujemy różne inicjatywy, które mają wspierać seniorów w ich funkcjonowaniu społecznym. W 2014 r. został powołany Pełnomocnik Zarządu Województwa Mazowieckiego do spraw Polityki Senioralnej, a w 2018 roku w strukturze organizacyjnej Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej wyodrębniono wydział, który zajmuje się sprawami osób starszych i ich najbliższego otoczenia. Zmienność tego świata wymaga elastyczności i zdolności dostosowania się do nowych realiów, która umożliwi, tak potrzebny, pełny dialog międzypokoleniowy. Niewątpliwie jednym z najlepszych sposobów na sprostanie tym wymaganiom jest właśnie Uniwersytet Trzeciego Wieku, który, poprzez swą działalność, włącza słuchaczy w budowanie społeczeństwa obywatelskiego – mówił marszałek.

Zmiany demograficzne w Polsce

W okresie minionych 30 lat obserwujemy w Polsce spowolnienie rozwoju demograficznego oraz znaczące zmiany w strukturze wieku jej mieszkańców. Trwający proces starzenia się ludności Polski będący wynikiem korzystnego zjawiska, jakim jest wydłużanie się trwania życia, jest pogłębiany niskim poziomem dzietności. W 2017 roku osoby powyżej 60 roku życia stanowiły w Polsce 24,18 proc. ludności (przeszło 9 mln osób), w województwie mazowieckim było to 24,26 proc. ludności, co stanowi ponad 1,3 mln osób. W latach 1989–2016 liczba osób w starszym wieku wzrosła o prawie 3,7 mln.

Seniorzy na Mazowszu

Szacuje się, że na Mazowszu co czwarty mieszkaniec jest w grupie wiekowej powyżej 60. roku życia. W perspektywie około 15 lat liczba ta się znacznie zwiększy, na co wskazuje mediana wieku (wiek środkowy). W 2015 roku wynosiła ona 39,6 lat, a w 2030 szacuje się ją na 45,7 lat. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat zmian w stanie ludności na lata 2013–2050, liczba ludności w wieku 60+ w Województwie Mazowieckim w roku 2050 będzie trzykrotnie większa niż w roku 2014. Znaczna w tym zasługa czynników mających wpływ na zauważalne wydłużenie się długości życia, takich jak poprawa warunków życia, rozwój medycyny, powszechny dostęp do leczenia. Zmiana struktury demograficznej powoduje, że Polska i Mazowsze stają przed szeregiem wyzwań związanych z planowaniem i kształtowaniem polityki w obszarze aktywności społecznej osób starszych.

Aktywność osób starszych

Według danych zawartych w dokumencie Głównego Urzędu Statystycznego pt. „Jak się żyje osobom starszym w Polsce” z 2012 roku, 38,6 proc. osób w wieku 65 i więcej lat deklarowało przynależność do organizacji pozarządowych: kościołów, wspólnot i organizacji religijnych, związków zawodowych, rad pracowników, samorządów załogi, pracowniczych kasach zapomogowo pożyczkowych, partii politycznych, organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, inicjatyw będących częścią działalności placówek samorządowych lub rządowych.

Fundacja „Ogólnopolskie porozumienie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”

Fundacja działa na rzecz rozwoju i konsolidacji Uniwersytetów Trzeciego Wieku zrzeszonych w nieformalnej organizacji o nazwie Ogólnopolskie Porozumienie Uniwersytetów Trzeciego Wieku, a także innych uniwersytetów trzeciego wieku w kraju i za granicą oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych.