To największe wydarzenie na Mazowszu poświęcone ochronie powietrza. Bierze w nim udział ponad 700 uczestników. Władze Mazowsza uruchomiły także nabór na projekty dotyczące ochrony powietrza i mikroklimatu. Do rozdysponowania jest 11 mln zł. Prowadzone są także prace nad zmianą przepisów uchwały antysmogowej, m.in. dla Warszawy.

Działania na rzecz ochrony środowiska – to główny temat dwudniowego (10-11 marca)  IV Kongresu Czystego. Jak zauważa marszałek Adam Struzik, tegoroczna – częściowo zdalna – forma kongresu pozwala na udział w nim samorządowcom i podmiotom, dla których troska o poprawę jakości powietrza na Mazowszu jest szczególnie ważna.

– Walka o czyste powietrze musi być dziś priorytetem, zarówno na poziomie krajowym, regionalnym, jak i lokalnym. Kluczowe w tej sytuacji są nie tylko podejmowane rozwiązania prawne, ale też skuteczna edukacja. Stąd też kongres ma za zadanie połączyć we wspólnej dyskusji przedstawicieli różnych środowisk i instytucji – dodaje marszałek Adam Struzik, jeden z prelegentów wydarzenia.

Wśród uczestników spotkania są przedstawiciele władz i samorządów z całej Polski, przedsiębiorcy, naukowcy, eksperci z zakresu ochrony środowiska i medycyny, działacze organizacji pozarządowych i dziennikarze. W debatach wezmą udział m.in. dr hab. n. med. Tadeusz Zielonka (Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny), Andrzej Urbanik (Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce) oraz Piotr Siergiej (Polski Alarm Smogowy).

11 mln zł na wsparcie samorządów lokalnych

Władze Mazowsza w tym roku przeznaczyły duże środki na wsparcie lokalnych samorządów w ich proekologicznych inwestycjach. Właśnie ruszył nabór wniosków do jednego z autorskich programów samorządu Mazowsza, jakim jest „Mazowiecki Instrument Wsparcia Ochrony Powietrza i Mikroklimatu MAZOWSZE 2021”. Wnioski można składać do 26 marca br. W puli jest 11 mln zł. Program cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. W ciągu dwóch edycji dofinansowano aż 370 zadań dotyczących ochrony powietrza, przeznaczając na ten cel niemal 26 mln zł.

Samorząd Mazowsza pomógł również w budowie stacji meteorologicznych w regionie. W tym roku gminy mogą starać się m.in. o dofinansowanie inwentaryzacji źródeł ciepła, kontroli przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej czy zakupu i montażu stacji ładowania pojazdów elektrycznych. W ramach ochrony mikroklimatu będą to m.in. inwestycje w tworzenie i rewitalizację terenów zielonych, stacje meteorologiczne czy retencjonowanie wody deszczowej. Samorządy mogą liczyć na wsparcie w wysokości maksymalnie 50 proc. kosztów kwalifikowanych zadania.

– To inwestycje, na które często w budżetach samorządów lokalnych brakuje środków. A nasz program ochrony powietrza i mikroklimatu to szansa na 30 tys. zł dofinansowania w przypadku zakupu stacji meteorologicznej a pozostałych przedsięwzięć nawet do 200 tys. zł – podkreśla radny województwa mazowieckiego, przewodniczący sejmikowej Komisji Ochrony Środowiska Mirosław Augustyniak.

Warszawa bez węgla?

W województwie mazowieckim obowiązuje uchwalona przez sejmik w 2017 r. uchwała antysmogowa, która ograniczyła stosowanie złej jakości paliw stałych i użytkowanie niespełniających norm pieców, tzw. kopciuchów. Aby przyspieszyć tempo wprowadzanych zmian i szybciej osiągnąć poprawę jakości powietrza na terenie województwa, władze Mazowsza chcą wypracować kolejne rozwiązania. W związku z ubiegłoroczną deklaracją miasta stołecznego Warszawy o stopniowym odchodzeniu od palenia węglem, dla stolicy zostaną przygotowane bardziej restrykcyjne przepisy.

Przy opracowywaniu zmian w zapisach uchwały antysmogowej trzeba jednak brać pod uwagę zróżnicowane potrzeby i warunki ekonomiczne lokalnych samorządów. Dlatego przed rozpoczęciem prac nad nowymi przepisami samorząd województwa zaprosił wszystkie mazowieckie gminy do wypowiedzenia się w kwestii uchwały. Urząd marszałkowski przeprowadził także dodatkowe analizy różnych wariantów zakazów i ograniczeń oraz ich wpływu na stężenie zanieczyszczeń w powietrzu. Zgromadzony materiał pozwoli wypracować odpowiednie regulacje zarówno dla Warszawy, jak i pozostałej części Mazowsza. Dlatego deklarowany termin wprowadzenia zakazu palenia węglem w Warszawie od 2024 r. jest w tej chwili niezagrożony. Zmiany w uchwale antysmogowej zostaną wkrótce zredagowane i po przeprowadzeniu konsultacji, poddane pod głosowanie sejmiku województwa. W tym czasie m.st. Warszawa może samodzielnie podejmować kolejne działania przygotowujące mieszkańców stolicy do wprowadzenia zakazu.

Kongres online

Transmisję tegorocznego Kongresu Czystego Powietrza można śledzić online na stronie Transport Publiczny oraz w mediach społecznościowych Samorządu Województwa Mazowieckiego, m.in. na profilu marszałka województwa mazowieckiego oraz rzecznika prasowego urzędu marszałkowskiego.