W dwóch najstarszych kamienicach na radomskim rynku ma powstać Muzeum Historii Radomia. Samorząd województwa przeznaczył ponad 7,9 mln zł na modernizację zabytkowych budynków.

Budynki z historią

Kamienice nazwy zawdzięczają swoim dawnym mieszkańcom – miejskiemu radcy o nazwisku Gąska oraz Esterce, faworycie króla Kazimierza Wielkiego. Pierwszy z obiektów pochodzi z XVII w. i jest jedynym w całości zachowanym wczesnobarokowym budynkiem w mieście. Drugi, zniszczony podczas II wojny światowej, został odbudowany w latach 50. XX w. na średniowiecznych fundamentach.

W kamienicach Gąski i Esterki niegdyś mieściło się  Muzeum Sztuki Współczesnej.

– Muzeum powołane zostało jesienią 1990 roku. Pierwsza wystawa, pokaz kolekcji sztuki współczesnej odbyła się w maju 1991 roku i w tym roku mija 30 lat od tej wystawy. Szefem muzeum był Mieczysław Szewczuk i jest głównym twórcą programu tworzenia kolekcji i programu merytorycznego. Zaczątkiem kolekcji było prawie 1800 dzieł powstałych po roku 1945. Dodatkowo 290 dzieł, które przejęliśmy ze zlikwidowanego BWA w Radomiu – wyjaśniała Magdalena Kwiatkowska-Rzodeczko, Główny Inwentaryzator muzeum.

Muzeum Sztuki Współczesnej było pierwszym w Polsce noszącym taką nazwę. W czasach największej aktywności i świetności rocznie organizowano kilkanaście wystaw. Zbiory liczą około 5 tys. obiektów. Ostatnia wystawa kolekcji sztuki współczesnej planowana jest w maju 2021 r.

– Będzie to podsumowanie 30 lat działalności muzeum i ukłon w stronę Mieczysława Szewczuka. Zaprezentujemy przekrojowo najlepsze dzieła z naszej kolekcji. Pan Mieczysław oczywiście współpracuje z nami przy tej wystawie. Będzie to symboliczne pożegnanie się z Muzeum Sztuki Współczesnej i otworzenie nowego rozdziału w historii Muzeum im. Jacka Malczewskiego – mówiła Magdalena Kołtunowicz z Działu Sztuki muzeum.

Wsparcie samorządu Mazowsza

Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu na remont kamienic Gąski i Esterki otrzymało dotację ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego na realizację w latach 2018-2021 zadania pn.: „Modernizacja i adaptacja zabytkowych kamienic Gąski i Esterki na potrzeby utworzenia stałej wystawy archeologiczno-historycznej” w kwocie przeszło 7,9 mln zł.

– Przestrzeń radomskiego rynku nabiera coraz ciekawszych barw, to także duże starania miasta w kwestii rewitalizacji tego miejsca. Radomski rynek zaczyna błyszczeć. Kiedy w 2018 r. podejmowaliśmy decyzję o odnowie kamienic Gąski i Esterki, poprzedziliśmy ją analizą finansową. Wiedzieliśmy, ile to będzie kosztowało, ale to działanie było bardzo potrzebne. Jestem przekonany, że te obiekty będą przyciągały dużą rzeszę zwiedzających, dzięki bardzo ciekawej formie wystawienniczej – mówił Rafał Rajkowski, wicemarszałek województwa mazowieckiego.

Zadanie, na które Muzeum im. Jacka Malczewskiego pozyskało finansowanie, obejmowało modernizację i adaptację zabytkowych kamienic Gąski i Esterki. Zostały wykonane roboty budowlano-montażowe, wymieniono instalacje sanitarne i elektryczne. Prace objęte były kompleksowym nadzorem autorskim, inwestorskim i konserwatorskim. Dodatkowo wymienione zostały stropy oraz pogłębiono i zapewniono pełny drenaż piwnicom. Kamienice wyposażone zostały w nowoczesny system wentylacji i klimatyzacji oraz sieć LAN do stanowisk multimedialnych.

– Przeprowadzona została także konserwacja zabytkowych mebli, m.in. z Apteki pod Białym Orłem, która mieściła się przy ul. Żeromskiego 5. Odnawiane były także zabytkowe meble z epoki nowożytnej XVIII wieku oraz meble z XIX stulecia i z początków XX w. – opowiadał Adam Duszyk, zastępca dyrektora muzeum. – Dziękuję za wsparcie wicemarszałkowi Rafałowi Rajkowskiemu, który mocno nas wspiera. Dziękuję także marszałkowi Adamowi Struzikowi za przychylność i pracownikom muzeum, którzy wykonali ogromną pracę – dodał Duszyk.

Powstanie Muzeum Historii Radomia

Niebawem ogłoszony zostanie przetarg na zbudowanie pełnej ekspozycji. W czasie oprowadzania dziennikarzy po wyremontowanych kamienicach o pomyśle na aranżację przestrzeni wystawienniczej opowiadał Adam Duszyk.

– Zwiedzanie będzie rozpoczynać się od piwnic Kamienicy Esterki. Pierwsze pomieszczenie będzie wprowadzało w klimat Radomia. Na dużym ekranie zwiedzający zobaczą multimedialną prezentację pełnej historii Radomia. Będzie to artystyczny kolaż: dokumenty, daty, ryciny, mapy, fotografie, cytaty – opowiadał Duszyk.

Kolejne pomieszczenie będzie tak zwaną salą gier i zabaw. Zaplanowanych zostanie pięć gier. Jedną z nich będzie „radomski monopol”. Grający będą kupować oczywiście radomskie hotele, restauracje, zakłady przemysłowe z przełomu XIX i XX w.

W ramach całego przedsięwzięcia dla zwiedzających przewidzianych jest szereg atrakcji, jak m.in. wirtualne spacery czy stanowisko do robienia pamiątkowych zdjęć w strojach z epoki oraz w dybach, które dawniej znajdowały się na radomskim rynku. Na trójwymiarowej animacji będzie można zobaczyć wyzwalanie Radomia przez wojska napoleońskie z rąk Austriaków w 1809 r. Wyświetlany też będzie animowany film w 3D, który podsumuje dzieje Radomia od X wieku po czasy współczesne. Dodatkową atrakcją ma być też dziedziniec, na którym można odpocząć wśród zieleni. Stanie tam rzeczywistych rozmiarów rzeźba „dzielnej radomianki”, z którą związana jest autentyczna historia z czasów „potopu szwedzkiego” opisana przez Wespazjana Kochowskiego. Dziewczyna z Radomia uderzyła obłapiającego ją Szweda i nie została ukarana ponieważ nie pozwolił na to król Szwecji Karol X Gustaw, który nocował wówczas w jednej z kamienic, w których budujemy muzeum.