Po czterdziestu latach od śmierci Witolda Gombrowicza wielbiciele jego twórczości doczekali się muzeum poświęconego twórcy. Mieści się ono w pałacyku w podradomskiej Wsoli przez lata należącym do rodziny Gombrowiczów. Eksponaty przekazała placówce m.in. żona artysty – pani Rita Gombrowicz. Na zakup, remont oraz urządzenie muzeum Samorząd Województwa Mazowieckiego przekazał ponad 5 mln zł.

– To wielki dzień dla polskiej kultury, ale przede wszystkim dla młodych ludzi, którzy dzięki temu miejscu będą mogli jeszcze lepiej poznać jednego z najwybitniejszych twórców polskiej literatury. Po czterdziestu latach od śmierci Witolda Gombrowicza nasz kraj doczekał sie muzeum mu poświęconego. Cieszę się, że miałem szansę pomóc w powstaniu tego miejsca – powiedział Marszałek Województwa Mazowieckiego, Adam Struzik.

Położone 90 km od Warszawy i 10 km od Radomia muzeum zacznie przyjmować zwiedzających już 14 października. Do obejrzenia będzie stała ekspozycja osnuta wokół etapów biografii i twórczości Witolda Gombrowicza. Autorką wystawy jest kustosz Jolanta Pol, koncepcję plastyczną opracował Adam Rolewicz, a zrealizowała ją Pracownia Technik Scenograficznych Tryktrak Jakuba Kamińskiego. W muzeum znajdą się nie tylko listy, rękopisy i dokumenty autora Ferdydurke, lecz także cenne fotografie ze zbiorów rodzinnych, książki i przede wszystkim pamiątki po pisarzu, które placówka otrzymała od żony twórcy – pani Rity Gombrowicz.

– To dla mnie naprawdę wzruszający dzień. Cieszę się, że w końcu udało sie stworzyć w Polsce miejsce, przybliżające jego twórczość kolejnym pokoleniom – dodała.

Oprócz wystaw czasowych w ofercie placówki znajdą się lekcje muzealne, prelekcje i wykłady. Muzeum Witolda Gombrowicza ma też ambicje stać się żywym miejscem literackim oraz mocno zaistnieć w internetowym życiu literackim.

– Aby sprostać oczekiwaniom samego Gombrowicza, muzeum mu poświęcone powinno być czymś więcej aniżeli tylko budynkiem wypełnionym pamiątkami. Powinno żyć własnym, intensywnym życiem, inicjować ciekawe wydarzenia, szukać kontaktów z młodym pokoleniem. I taka jest właśnie nasza wizja funkcjonowania tej placówki – dodaje Wicemarszałek Ludwik Rakowski.

Na zwiedzających czeka kilka sal wystawowych. W hallu zainstalowane zostało niewielkie „muzeum Pisarza”. Są tu jego prywatne rzeczy przekazane przez żonę artysty: krawaty, fajki, laski, okulary, wieczne pióro, maszyna do pisania, a także dwa ulubione fotele. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest walizka pisarza, którą zabrał ze sobą, gdy w sierpniu 1939 r. opuszczał Polskę. Ta sama walizka towarzyszyła mu podczas całego okresu emigracji. W największej sali na parterze, mogącej pomieścić ok. 60 osób, znajdują się eksponaty związane z tzw. polskim etapem twórczości Gombrowicza. Organizowane tu będą spotkania, odczyty czy koncerty. Na piętrze pokazane są kolejne okresy życia artysty – argentyński i europejski. W muzeum znajdzie sie także przestrzeń przeznaczona na ekspozycje czasowe oraz sala dydaktyczna. Ciekawym uzupełnieniem ekspozycji jest kawiarnia FERDYDURKE. Aranżacja wnętrza jest próbą interpretacji głośnej powieści, a zarazem symboliczną rekonstrukcją miejsca niezwykle ważnego dla pisarza, który przez całe emigracyjne życie pragnął stworzyć swój stolik literacki na wzór przedwojennego, z warszawskich kawiarni Zodiak czy Małej Ziemiańskiej.

Lokalizacja muzeum nie jest przypadkowa. Zbudowany w 1914 r. pałacyk dostał się w ręce rodziny Gombrowiczów w 1926 r. Witold Gombrowicz w latach 1924-1939 przyjeżdżał do Wsoli dość regularnie. Odwiedzał brata i rodzinę, przygotowywał się do egzaminów, odpoczywał, uprawiał sport oraz pracował m.in. nad Ferdydurke. To właśnie tu odbył także ważną rozmowę z bratem Jerzym, dotyczącą rejsu do Ameryki Południowej. W 1939 r. obaj bracia opuścili Wsolę. Witold znalazł się w Argentynie, Jerzy po kampanii wrześniowej na internowaniu w Rumunii. W 1941 majątek przejęli niemieccy okupanci. Do Wsoli Gombrowicze już nie wrócili. Po zakończeniu wojny majątek został przejęty przez Skarb Państwa na użytek reformy rolnej i rozparcelowany. W pałacu lokowano liczne instytucje państwowe, m.in. komisariat milicji, a później placówkę opieki specjalnej oraz domy społeczne dla dzieci i dorosłych.

– W lipcu 2005 r. w obecności Pana marszałka Adama Struzika, którego decyzji zawdzięczamy zakup obiektu z przeznaczeniem go na cele muzealne, podpisany został akt przejęcia przez Muzeum Literatury zespołu pałacowo-parkowego we Wsoli, przyszłego Muzeum Witolda Gombrowicza. Dziś mamy wielką satysfakcję, że Muzeum oblekło się w kształt realny i będzie ważną placówką kulturalną, nie tylko dla Radomia i Mazowsza, ale w przyszłości stanie się europejskim partnerem przygotowywanego Międzynarodowego Centrum Gombrowiczowskiego w Vence koło Nicei – podkreśla Janusz Odrowąż-Pieniążek, Dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

W 2005 r. Starostwo Radomskie sprzedało pałac wraz z sześcioma hektarami parku Samorządowi Województwa Mazowieckiego. Prace adaptacyjne i remontowe budynku trwały 4 lata i pochłonęły blisko 5 mln zł. Jednak to nie koniec prac związanych z powstaniem muzeum. Również park otaczający pałacyk czeka duża zmiana. Planowane jest m.in. odsłonięcie zabytkowego drzewostanu, odtworzenie parkowych stawów wraz z groblą. Koszt prac melioracyjnych to ponad 1 mln zł. Rekonstrukcja stawów rozpocznie się już w listopadzie br. Wykona ją Wojewódzki Zarząd Melioracji Urządzeń Wodnych. Obecnie kończą się prace projektowe dotyczące zagospodarowania parku wokół muzeum według koncepcji powstałej w drodze konkursu.


Dodatkowych informacji udzielają:

Tomasz Tyczyński
Kierownik Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli
tel. 048 321 50 73

Katarzyna Jakimiak
kustosz ds. promocji
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza
tel. 022 831 40 63
fax 022 831 76 92
e-mail k.jakimiak@muzeumliteratury.pl

Marta Milewska
Rzecznik Prasowy
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego
ultel.: +48 (022) 59 07 602, fax.: +48 (022) 59 07 644
tel.: 510 591 974
e-mail m.milewska@mazovia.pl