Domy pomocy społecznej to jedne z najbardziej narażonych miejsc na rozprzestrzenianie się zakażenia koronawirusem. W wielu krajach właśnie w tych miejscach dochodziło do największej liczby niekontrolowanych zarażeń. Mazowsze, aby nie powtarzały się sytuacje z początku pandemii, przekazało na ich potrzeby ponad 25 mln zł. Dzięki tym środkom wszystkie placówki zostały wyposażone w urządzenia do dezynfekcji pomieszczeń oraz środki ochrony osobistej.

Mazowsze sięgnęło po ponad wsparcie unijne (22 mln zł) z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) m.in. na zakup sprzętu i zabezpieczeń dla pracowników oraz pensjonariuszy mazowieckich domów pomocy społecznej w ramach dwóch projektów. – Najważniejsze stało się stworzenie takich warunków, by DPS-y mogły normalnie funkcjonować, a przede wszystkim by nadal chroniły zdrowie i życie pacjentów, ale też zabezpieczały osoby pracujące na rzecz podopiecznych tych placówek – mówi członek zarząd województwa Elżbieta Lanc. – Placówki z Mazowsza otrzymały znaczące granty, dzięki którym pracownicy bezpośrednio zajmujący się podopiecznymi otrzymali dodatki do wynagrodzeń.

W ramach projektu „Wsparcie dla Mazowsza” przekazano DPS-om granty, które mogły być przeznaczone na dodatki do wynagrodzeń dla pracowników tych placówek oraz wsparcie rzeczowe. Domy pomocy społecznej kupiły – według potrzeb danej placówki – środki ochrony osobistej: jednorazowe rękawiczki i maseczki oraz kombinezony jednorazowego i wielorazowego użytku dla pracowników i pensjonariuszy DPS, a także oczyszczacze powietrza i dekontaminatory. Wszystko po to, by ratować zdrowie i zapewnić bezpieczeństwo epidemiczne pensjonariuszy i kadry domów pomocy społecznej.

Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej przekazało te środki w postaci grantów podmiotom prowadzącym na Mazowszu DPS-y. O granty mogły ubiegać się samorządy, jak i podmioty niepubliczne – organy prowadzące placówki, które znajdują się w rejestrze wojewody. Skorzystały z nich w sumie 104 placówki. Wcześniej z budżetu województwa zakupionych zostało 60 urządzeń do oczyszczania powietrza dla 60 najbardziej potrzebujących placówek.

Dodatkowo zwiększony został zakres realizowanego już przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej unijnego projektu „Liderzy kooperacji”, w którym biorą udział ośrodki pomocy społecznej i powiatowe centra pomocy rodzinie z powiatów: węgrowskiego (gminy Stoczek i Liw), ostrowskiego (gminy Nur i Małkinia Górna), białobrzeskiego (gmina Radzanów) oraz otwockiego (gmina Wiązowna). Aby łagodzić skutki epidemii wywołanej covid-19 oraz zapewnić bezpieczne funkcjonowanie tych placówek, wsparcie otrzymały zarówno one, jak i 52 domy pomocy społecznej. W efekcie – na Mazowszu przeznaczono dodatkowo 3 mln zł na zakup środków ochrony osobistej oraz sprzętu, czyli ozonatorów i stojaków do dezynfekcji.

W sumie do 106 domów pomocy społecznej na Mazowszu trafiło ponad 25 mln zł, z czego prawie 16 mln zł to środki na dodatkowe wynagrodzenia dla pracowników (projekt „Wsparcie dla Mazowsza”), 5,4 mln zł na środki ochrony („Wsparcie dla Mazowsza”), 627,5 tys. zł na sprzęt dla DPS-ów („Wsparcie dla Mazowsza”), ok. 2,7 mln zł na środki ochrony dla DPS-ów (z projektu „Liderzy kooperacji”) oraz ok. 587 tys. zł na oczyszczacze powietrza (z budżetu województwa mazowieckiego).

42 tys. posiłków dla najbardziej potrzebujących

Do 1400 seniorów i osób niesamodzielnych z 11 powiatów na Mazowszu przez miesiąc dostarczane są zestawy posiłków: codziennie zupa i drugie danie oraz owoc. Będzie ich w sumie 42 tys. W konkursie wyłonione zostały cztery podmioty ekonomii społecznej i przedsiębiorstwo zatrudniające osoby wykluczone. Na stworzenie posiłków zarząd województwa przeznaczył prawie 800 tys. zł. To ukłon zarówno w stronę seniorów, podmiotów ekonomii społecznej, jak i pracowników socjalnych.

Podopiecznym z gmin Celestynów i Karczew (pow. otwocki) posiłki przygotowuje Marcowy Zając Sp. z o.o. z Warszawy, z Legionowa – Powiatowe Centrum Integracji Społecznej z Legionowa, z gmin Promna, Radzanów, Wyśmierzyce, Stromiec (pow. białobrzeski) – Stowarzyszenie „Drzewo marzeń” z Adamowa (gm. Promna). Do potrzebujących z gmin Gózd i Iłża (pow. radomski) trafiają posiłki stworzone przez Gospodę „Jaskółeczka” z Radomia. Do gmin Gąbin, Słubice i Słupno przygotowuje je Grupa AS Sp. z o.o., a. prowadząca w Płocku bar Gary Babci Krysi. Podopiecznym OPS-ów z Siedlec i gmin Siedlce (gmina wiejska), Kotuń, Wodynie oraz Grębków i Łochów z powiatu węgrowskiego przygotuje je firma Amfood Sp. z o.o.

Posiłki przygotowywane przez podmioty ekonomii społecznej pozwalają im utrzymać miejsca pracy. To ważne, bo zatrudniane są w nich osoby zagrożone wykluczeniem społecznym (np. niepełnosprawnością, uzależnieniami), które często, wychodząc ze swoich problemów, nie potrafią od razu znaleźć się na rynku pracy. Ich sytuacja jest w czasie pandemii jeszcze trudniejsza. To kolejna tura tego typu działań. W pierwszej połowie roku zapewniono w podobny sposób 10 tys. posiłków (również stworzonych przez podmioty ekonomii społecznej) dla służb medycznych i ratunkowych walczących z Covid-19 (wówczas z budżetu województwa przeznaczono na to ponad 82,7 tys. zł).

Forum Pomocy Społecznej na Mazowszu

W czasach utrudnionych spotkań uruchomione zostały szkolenia online m.in. dla pracowników socjalnych. Dotyczą one zarówno prawnych aspektów ich pracy (np. ochrona danych osobowych), jak i problemów, z którymi w swojej pracy spotykają się na co dzień, a które teraz się spotęgowały – m.in. dotyczące pracy z rodziną dysfunkcyjną, pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi, a także interwencji w przypadku dzieci i młodzieży w kryzysie oraz przeciwdziałania przemocy.

– Z rozmów z pracownikami socjalnymi wiem, że pandemia nasiliła wiele problemów społecznych, a ich warunki pracy nie są łatwe. Tym bardziej cieszą różne inicjatywy Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej, które stara się zapewnić im bezpieczne funkcjonowanie, ale też zapewnia takie rzeczy jak np. szkolenia czy forum wymiany poglądów, dzięki którym mogą wzmocnić swoją wiedzę i podzielić się doświadczeniami – podsumowuje przewodniczący sejmikowej komisji polityki społecznej i prorodzinnej Piotr Kandyba.

Ruszyło także Forum Pomocy Społecznej. Pomoc społeczna w czasie pandemii jest głównym tematem trwających właśnie spotkań dla przedstawicieli kadry zarządzającej jednostkami pomocy społecznej.

Ich codzienność zdominowała epidemia, a przed systemem pomocy społecznej pojawiły się kolejne wyzwania. Pracownicy służb społecznych to grupa zawodowa obarczona olbrzymią odpowiedzialnością, ryzykiem wypalenia zawodowego, spotykająca się z niezrozumieniem, brakiem wdzięczności i szacunku za pracę. Podczas spotkań zorganizowanych w ramach Forum Pomocy Społecznej na Mazowszu mowa jest o problemach i wyzwaniach, które stanęły przed nimi, o dobrych praktykach i wsparciu.

Efektem dotychczasowych spotkań ma być m.in. zapowiedziany apel marszałek Elżbiety Lanc do wojewody mazowieckiego jako wzmocnienie głosu kadry zarządzającej placówkami pomocy społecznej.

– Czas pandemii pokazał, że konieczna jest zmiana przepisów dotycząca procedury postępowania administracyjnego w zakresie udzielania świadczeń z pomocy społecznej. Należałoby wprowadzić procedurę do ustawy o pomocy społecznej, aby ułatwić pracę pracownikom oraz usprawnić i skrócić tryb samego postępowania. Aktualnie pracownicy socjalni, aby móc zgodnie z prawem udzielać pomocy swoim mieszkańcom, muszą nadal prowadzić postępowania administracyjne na podstawie ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego. Pandemia wymusiła nowy model pracy socjalnej i organizacji funkcjonowania ośrodków, ale nadal obowiązują nas wymogi prawne procedury udzielania świadczeń, która wymusza bezpośredni kontakt w trakcie sporządzania wywiadu środowiskowego i gromadzenia niezbędnej dokumentacji – wyjaśnia Anna Brzezińska, radna województwa, dyrektor OPS w Legionowie.

O co najczęściej postulują? Przede wszystkim brakuje jednolitych wytycznych, procedur dla jednostek pomocy społecznej przy walce z Covid-19. Pandemia obnażyła pewne luki w systemie, uwypukliła problemy. Od czasu epidemii do rodzin zastępczych kierowanych jest więcej dzieci. Nawarstwiły się również problemy osób bezdomnych (brak izolatorium). Ogólnie nowe zadania nakładane na pracowników socjalnych nie są odpowiednio finansowane. Brakuje również infrastruktury informatycznej umożliwiającej pracę socjalną czy prowadzanie spotkań online. Część pracowników ma utrudniony dostęp do oferowanych im przez MCPS bezpłatnych szkoleń.