Dziś odbyło się spotkanie marszałków województw z Prezesem Rady Ministrów Mateuszem Morawieckim. Głównym tematem były m.in. zakończone konsultacje społeczne Krajowego Planu Odbudowy, podczas których regiony zgłosiły  liczne wątpliwości. Dotyczyły one m.in. niezakwalifikowania do KPO projektów, szczególnie w obszarze zdrowia, gdzie nie znalazła się żadna z regionalnych propozycji. Czego oczekują samorządy? Przede wszystkim domagają się większego udziału strony samorządowej w realizacji Krajowego Planu Odbudowy, a także klarownych reguł dzielenia środków unijnych w różnych programach i obszarach. Oczekują współpracy przy uchwalaniu Ustawy Wdrożeniowej KPO.

Jak zauważył podczas spotkania marszałek Adam Struzik podstawowym elementem powinno być zbudowanie odporności w lecznictwie szpitalnym na analogiczne pandemie, jak tą którą obecnie przeżywamy. – Pandemia obnażyła słabość systemu ochrony zdrowia w Polsce. Dlatego fundamentalną sprawą dziś powinno być zwiększenie finansowania szpitali. Oczywiście nie tylko zdrowie wymaga podjęcia pilnych działań. Olbrzymim wyzwaniem jest także ochrona środowiska czy wsparcie inwestycji na terenach wiejskich i w małych miastach. Według przeprowadzonej analizy potrzeby inwestycyjne na tych obszarach województwa mazowieckiego sięgają 7 miliardów złotych i to w ciągu najbliższych lat. Kolejny obszar – transport kolejowy. Wnioskujemy, aby co najmniej półtora miliarda euro przeznaczyć dla spółek regionalnych kolejowych, które przewożą ponad 70 procent ludzi do pracy. Kwota blisko 400 milionów euro na tabor przeznaczona w całości dla Intercity to nieporozumienie. Apelujemy także, aby fundusze, które będą w formie pożyczek i kredytów dla przedsiębiorców były realizowane przez nasze wojewódzkie instytucje finansowe – podsumował marszałek.  

W ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej (Polityka Spójności) na lata 2021-2027 Polska będzie mogła otrzymać z Wieloletnich Ram Finansowych oraz Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ok. 139 mld euro w formie dotacji oraz 34 mld euro w formie pożyczek, co w przeliczeniu na złotówki daje 775 mld zł.

Czym jest Instrument na Rzecz Odbudowy?

Odgrywa on kluczową rolę w łagodzeniu gospodarczych i społecznych skutków pandemii koronawirusa oraz w zapewnieniu, by europejskie gospodarki i społeczeństwa były bardziej zrównoważone, odporne i lepiej przygotowane na transformację ekologiczną i cyfrową.

Czym jest Krajowy Plan Odbudowy (KPO)?

To najważniejszy dokument, w którym uzgodnione zostanie, w co zostaną zainwestowane pieniądze z wartego 750 mld euro funduszu przeznaczonego na odbudowę europejskiej gospodarki po pandemii. Polskie regiony zgłosiły  do niego projekty z najbardziej priorytetowych obszarów. Większość unijnych krajów przedłożyła już Komisji Europejskiej swoje projekty dokumentów co jest konieczne, aby móc liczyć na pieniądze z funduszu. Polska Krajowy Planu Odbudowy poddała dopiero konsultacjom społecznym, które zakończyły się 2 kwietnia br. Czas na przedłożenie KPO do Komisji Europejskiej Polska ma do końca kwietnia 2021 r.

Projekty zgłoszone przez regiony poza KPO

Mimo aktywnego udziału zgłoszonych przez Konwent Marszałków Województw RP członków grup roboczych KPO, w wielu przypadkach zgłaszane przez nich wnioski i uwagi nie były uwzględniane w procesie oceny i selekcji projektów oraz podejmowania decyzji dotyczących ich zakwalifikowania do KPO. Regiony zgłosiły liczne wątpliwości dotyczące niezakwalifikowania projektów do wiązek KPO. Dotyczy to zwłaszcza zdrowia, gdzie nie znalazł się żaden regionalny projekt. Nie w pełni uwzględniono również wnioski o zmianę niewłaściwego przyporządkowania projektów do obszaru/grupy wiodącej ze względu na ich dominujący zakres tematyczny.

Brak jasnych kryteriów

Wątpliwości samorządów i partnerów społeczno-gospodarczych budziła również metodologia powstania założeń finansowych poszczególnych komponentów KPO. Samorządy domagają się większego udziału w realizacji Krajowego Planu Odbudowy oraz klarownych reguł dzielenia środków unijnych w różnych programach i obszarach. Nie wiadomo również jaka  będzie rola samorządów w decydowaniu o wydatkowaniu przez nie środków. Brakuje także konkretnych rozwiązań, wskazówek, w jaki sposób osiągnąć założone cele.