10 marca, godz. 17.00

Muzeum Niepodległości w Warszawie

(Pałac Przebendowskich/Radziwiłłów

przy al. Solidarności 62)

www.muzeum-niepodleglosci.pl

Dr Tadeusz Skoczek – Dyrektor Muzeum Niepodległości w Warszawie, dr János Tischler – dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie, János Bene – dyrektor Jósa András Múzeum, Nyíregyháza zapraszają na wernisaż wystawy „Nie chcemy walczyć z Polakami. Węgierscy huzarzy na ziemiach polskich latem 1944 roku”.

Wystawa przedstawia życie codzienne 1. węgierskiej dywizji kawalerii na polskiej ziemi latem i jesienią 1944 roku. Fotografie wykonane przez oficerów i żołnierzy dywizji uwieczniają okrucieństwa wojny i te kilka chwil, które świadczą o przyjaźni polsko-węgierskiej.

Jak wiadomo Węgry przyłączyły się do II wojny światowej po stronie nazistowskich Niemiec i w 1945 roku poniosły porażkę jako hitlerowski sojusznik. Mimo to rząd węgierski we wrześniu 1939 roku odrzucił żądania dowództwa niemieckiej armii o umożliwienie przemarszu niemieckich wojsk przez terytorium Węgier w czasie inwazji na Polskę oraz przyjął 120-130 tysięcy polskich uchodźców. Węgry od początku były stroną neutralną w czasie wojny polsko-niemieckiej i ta sytuacja nie uległa zmianie nawet po 1943 roku, kiedy wycofujące się z frontu wschodniego węgierskie wojska znalazły się na terytorium Polski. „Przychylnie neutralna” postawa Węgrów w rzeczywistości oznaczała pomoc zarówno dla polskich żołnierzy walczących w powstaniu warszawskim, jak i dla ludności cywilnej.

Na swoich odcinkach otworzyli oni powstańcom wolną drogę do otoczonej Warszawy i wysyłały im ostrzeżenia o zaplanowanych niemieckich akcjach.

Podczas wycofywania się węgierskich jednostek spod Warszawy, 5 dywizja zostawiła w lesie broń, działa i amunicje dla polskich powstańców, a 1 dywizja kawalerii zabrała ze sobą niemal pięciuset uciekających Polaków, przebrawszy ich w mundury węgierskiej huzarii.

„Braterskie” stanowisko Węgrów wobec Powstania Warszawskiego utrwalone zostało także w polskiej literaturze i filmie. Andrzej Munk stworzył w 1958 roku uchodzącą dziś już za klasykę produkcję pt. Eroica, opartą na dwóch opowiadaniach Jerzego Stefana Stawińskiego, z których jedno nosi tytuł Węgrzy. Historia ta opowiada o tym, jak węgierskie formacje rozważały przejście na stronę polskich powstańców w 1944 roku.