Gołębie rasy ryś polski zaliczane są do typu najbardziej użytkowych gołębi w gospodarstwach. Opisano je na konferencji zwołanej przez klub hodowców gołębi opasowych w 1930 r.: „Szyja krótka (…) pierś pełna, szeroka (w obwodzie winna posiadać najmniej 32 cm) (…) nogi, krótkie, silne nieopierzone (…) u niebieskich rysi białe pasy na skrzydłach winny być ciemno obrzeżone” (Trybulski M., „Gospodarski chów ptactwa domowego”, Warszawa-Kraków 1948).

Hodowanie gołębi w celach konsumpcyjnych powszechne było zarówno w miastach jak i na wsiach. Szczególnie ceniono je ze względu na walory smakowe: „Młode gołębięta najpożyteczniejsze są. Mięso ich iest miękkie, smaczne, łatwe do strawienia, i mocno posilające” (Kluk K., „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych, historyi naturalne początki i gospodarstwo”, Warszawa 1779). Ponadto uważano, że: „Doskonale smakują stare gołębie, jeżeli je się po starannemu oskubaniu i oczyszczeniu dobrze stłucze i położy na 4 do 6 dni w marynatę z połowy octu i połowy wody z korzeniami, potem opłucze i piecze 1½ do 2 godzin ze słoniną i masłem, od czego stają się miękkie i smaczne” („Kuchnia Polska, niezbędny podręcznik dla kucharzy i gospodyń wiejskich i miejskich”, Toruń 1901).

Mięso gołębie było (i jest nadal) uznawane za szczególny przysmak. Przyrządzano je na wiele różnych sposobów, np.: „Oczyścić 4 tłuste gołębie, przepołowić, włożyć do rondla, wlać ½ szklanki rosołu i dusić pod przykrywką na wolnym ogniu (…) dodać doń dwie pokrajane w plastry cebule i 4 pokrajane w cienkie plastry małe jabłka (…) zaprawić 1 szklanką śmietany z 1 łyżeczką mąki (…) i gotować 5-10 minut” („Jak gotować dobrze, smacznie i tanio”, Warszawa 1935). Mięso z gołębi podawane było najczęściej osobom chorym, osłabionym i rekonwalescentom, a także dzieciom, gdyż uważano, że taka dieta miała dobry wpływ na wzrost i rozwój młodych organizmów.

W okolicach Puszczy Bolimowskiej tradycja związana z hodowlą gołębi oraz przygotowywaniem potraw na bazie mięsa z tych ptaków przetrwała do dziś, o czym mogą świadczyć wspomnienia mieszkańców Radziwiłłowa Mazowieckiego i okolicznych wsi. Tuszki młodych gołębi pozyskiwane są obecnie z osobników hodowanych w gospodarstwach znajdujących się na terenach objętych ochroną, wolnych od zanieczyszczeń. Gołębie hodowane są w gołębnikach z wolnym dostępem do nie ograniczonej przestrzeni, gdzie mogą się swobodnie poruszać wybierając najlepsze dla siebie pożywienie z łąk, pól i lasów znajdujących się w otulinie rezerwatu przyrody rzeki Rawki i Puszczy Bolimowskiej. Przez cały rok korzystają z ruchu na świeżym powietrzu, co daje charakterystyczne i niepowtarzalne walory smakowe i zdrowotne uzyskiwanych tuszek.

Gospodarstwo rolne Violetty i Dariusza Marcinowskich

Radziwiłłów Mazowiecki

ul. Topolowa 3

tel.: 46 831 81 99 lub 693 148 729

fax: 46 831 81 99

e-mail: