Do końca sierpnia br. miasta, stowarzyszenia miast oraz związki metropolitalne mogą zgłaszać chęć udziału w przyszłych partnerstwach Agendy Miejskiej Unii Europejskiej. W wyniku obecnego naboru, partnerstwa zostaną utworzone wokół 2-3 tematów wybranych spośród priorytetów wskazanych w programie pracy agendy. Zgłoszenia przyjmuje Ministerstwo Rozwoju.

Priorytety Agendy Miejskiej UE

Agenda Miejska UE została ustanowiona pod koniec maja br. w Amsterdamie podczas nieformalnego spotkania ministrów odpowiedzialnych za sprawy miast w państwach członkowskich. Pakt Amsterdamski wyznaczył 12 priorytetowych tematów dla rozwoju obszarów miejskich:

1. integracja migrantów i uchodźców,
2. jakość powietrza,
3. ubóstwo w miastach,
4. mieszkalnictwo,
5. gospodarka o obiegu zamkniętym,
6. miejsca pracy i umiejętności w gospodarce lokalnej,
7. adaptacja do zmian klimatycznych,
8. przemiany energetyczne,
9. zrównoważone użytkowanie gruntów i rozwiązania oparte na zasobach naturalnych,
10. mobilność miejska,
11. cyfryzacja,
12. innowacyjne i odpowiedzialne zamówienia publiczne.

Każdy z powyższych tematów będzie realizowany przez jedno partnerstwo utworzone przez miasta europejskie, kraje członkowskie, instytucje UE oraz inne podmioty, jak organizacje pozarządowe i partnerzy biznesowi. Partnerstwa opracują i wdrożą 12 planów działań ukierunkowanych na:

1. poprawę regulacji prawnych,
2. ulepszenie instrumentów finansowych,
3. wzbogacenie bazy wiedzy i wzmocnienie wymiany doświadczeń.

Szczegółowe informacje nt. Agendy Miejskiej UE

Dotychczas utworzone partnerstwa

Na spotkaniu w Amsterdamie oficjalnie rozpoczęto prace 4 partnerstw pilotażowych w 4 pierwszych tematach priorytetowych: integracja migrantów i uchodźców, jakość powietrza, ubóstwo w miastach oraz mieszkalnictwo. W dwóch z nich zaangażowane są polskie miasta – Łódź („ubóstwo w miastach”) i Poznań („mieszkalnictwo”).

Partnerstwo w ramach tematu „ubóstwo w miastach” tworzą:

• 7 miast: Birmingham (Wielka Brytania), Daugavpils (Łotwa), Kortrijk (Belgia), Lille (Francja), Łódź (Polska), Timisoara (Rumunia) i Keratsini (Grecja);
• 5 krajów członkowskich: Belgia (koordynator), Francja (koordynator), Niemcy, Grecja i Hiszpania;
• pozostali uczestnicy - z pełnym członkostwem: Komisja Europejska, Region Stołeczny Brukseli, region Île-de-France, stowarzyszenie dużych miast europejskich Eurocities, Europejska Sieć Wiedzy o Miastach - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUKN – EUWT), program URBACT oraz Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu (EAPN); w charakterze obserwatorów: Program Narodów Zjednoczonych ds. Osiedli Ludzkich (UN Habitat), europejska sieć ds. promocji praw dzieci i młodzieży Eurochild oraz Europejska Federacja Krajowych Organizacji Pracujących z Bezdomnymi (FEANTSA).

Działania w ramach partnerstwa są związane zarówno z przyczynami, jak i skutkami ubóstwa występującego w miastach. Przyjęto dwojakiego rodzaju orientację działań – na rzecz integracji społecznej i ekonomicznej ubogich grup, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet, dzieci i osób starszych, oraz na rzecz rewitalizacji najbiedniejszych przestrzeni miejskich. Przygotowanie wspólnego planu działań zostało zaplanowane na koniec 2016 r.

Partnerstwo w ramach tematu „mieszkalnictwo” tworzą:

• 5 miast / obszarów miejskich: Ryga (Łotwa), Związek Miast Szkockich (Wielka Brytania), Wiedeń (Austria) – koordynator, Poznań (Polska) i Madryt (Hiszpania) – koordynator,
• 5 krajów członkowskich: Łotwa, Luksemburg, Niderlandy, Słowacja (koordynator) i Słowenia,
• pozostali uczestnicy: Komisja Europejska, stowarzyszenie dużych miast europejskich Eurocities, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Europejska Federacja Budownictwa Publicznego, Spółdzielczego i Socjalnego – Housing Europe, Międzynarodowa Unia Lokatorów (IUT) oraz program URBACT.

Działania w ramach partnerstwa będą skupiać się wokół taniego budownictwa mieszkaniowego, w tym społecznego, modeli inwestowania w ten rodzaj budownictwa, pozyskiwania gruntów pod zabudowę, zagadnień związanych z pomocą publiczną itp. Rozpatrzenie pakietu pomocy publicznej w zakresie wsparcia mieszkalnictwa socjalnego przewidziane jest w 2017 r.

Nabór zgłoszeń i wybór kolejnych partnerstw

Ministerstwo Rozwoju prowadzi nabór zgłoszeń do kolejnych partnerstw, które mogą zostać utworzone – jak się zakłada – wokół 2-3 tematów spośród 8 pozostałych priorytetów. W zgłoszeniu należy podać:

• temat priorytetowy, którym dany podmiot jest zainteresowany,
• formę udziału w partnerstwie – partner lub koordynator,
• krótką informację w języku angielskim, uzasadniającą wybór tematu oraz opisującą posiadane doświadczenia w przedmiotowym zakresie, główne problemy wymagające rozwiązania i dobre praktyki, które mogą być przedmiotem wymiany w ramach partnerstwa,
• w przypadku zainteresowania rolą koordynatora – informacje (maksymalnie 2 strony) odnoszące się do całego partnerstwa – jego założenia, najważniejsze problemy występujące na płaszczyźnie europejskiej, potencjały właściwe dla danej dziedziny, wstępną propozycję składu itp.

Zgłoszenia – opatrzone tytułem „Partnerstwo Agendy Miejskiej” – zawierające powyższe informacje przyjmowane są do końca sierpnia br. drogą elektroniczną pod adresem: . Można tutaj skierować także dodatkowe pytania związane z Agendą Miejską UE. Ministerstwo Rozwoju prosi o jednoczesne przesyłanie zgłoszeń do organizacji reprezentujących miasta i regiony na poziomie UE – Eurocities oraz Rady Gmin i Regionów Europy (CEMR). Propozycje nominacji miast mogą być dokonywane przez przedstawicieli państw członkowskich, program URBACT – decyzją Komitetu Monitorującego, Komitet Regionów oraz Eurocities i CEMR.

Decyzje dotyczące powołania partnerstw zostaną podjęte na spotkaniu dyrektorów generalnych państw członkowskich UE ds. rozwoju miast 4 października br.

Ministerstwo Rozwoju rozważa udział Polski (na poziomie państwa członkowskiego) w dwóch partnerstwach: „miejsca pracy i umiejętności w gospodarce lokalnej” oraz „zrównoważone użytkowanie gruntów i rozwiązania oparte na zasobach naturalnych”. W tym ostatnim przypadku będzie proponować wystąpienie w roli koordynatora.

Ogólne zasady funkcjonowania partnerstw

Partnerstwo składa się z około 15-20 uczestników, w tym – co do zasady – z 5 miast i 5 państw członkowskich. Jego skład powinien być zrównoważony geograficznie, a wśród członków powinny być reprezentowane zarówno duże, jak i średnie i mniejsze miasta. Czas trwania partnerstwa szacuje się na około 3 lata. Nie przewiduje się wspólnego finansowania działań ze źródeł zewnętrznych. Każdy z partnerów uczestniczy w pracach na własny koszt. Partnerstwa definiują swoje cele, które będą prowadzić do opracowania planów działań. Uczestnicy danego partnerstwa powinni posiadać szerokie doświadczenia lub ekspercką wiedzę w zakresie objętym tematem priorytetowym.

W funkcjonowaniu każdego partnerstwa można wyróżnić 5 faz:

1. ocena sytuacji (identyfikacja istniejących prac i stanu wiedzy),
2. działania przygotowawcze (identyfikacja „wąskich gardeł” i potencjałów w celu określenia obszarów, na których będzie się skupiać plan działania),
3. zdefiniowanie celów i rezultatów,
4. wdrożenie planu działania,
5. ewaluacja partnerstwa (po trzech latach funkcjonowania).

Materiały z konferencji w Ministerstwie Rozwoju nt. „Wzmacnianie wymiaru miejskiego – perspektywa europejska i krajowa” (13 lipca 2016 r.)