Eksplozje gazu i zaczadzenia to częste przyczyny wypadków w sezonie grzewczym. Prawidłowo wykonana instalacja, serwisy i przeglądy to gwarancja bezpieczeństwa oraz oszczędności. 

Kuchenki, piecyki gazowe i kotły grzewcze na gaz są w wielu domach. Wykorzystujemy go do przygotowywania potraw albo gdy chcemy mieć ciepłe mieszkanie lub wodę. Instalacje gazowe są praktyczne i ekologiczne. Ich montaż staje się możliwy, bo z roku na rok rośnie liczba gospodarstw posiadających dostęp do sieci gazowej. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2017 r. w województwie mazowieckim było ich ponad 1,2 mln[1].

Dla zdrowia i środowiska

Coraz więcej właścicieli domów jednorodzinnych decyduje się na inwestycję w gaz. Wykonanie przyłącza, zakup pieca i montaż to koszt średnio w granicach 15–30 tys. zł. Wydatki mogą się wydawać spore, ale to inwestycja w zdrowie bliskich. Ograniczamy smog, który wywołuje groźne dla zdrowia choroby. Tylko na Mazowszu z powodu złej jakości powietrza co roku umiera od 4 do 6 tys. osób. Warto więc zastanowić się nad alternatywą dla przestarzałych, trujących nas pieców[2].

Pamiętać trzeba, że instalacji powinien dokonywać monter z uprawnieniami. Konieczna jest też kontrola szczelności i przegląd kominiarski. Potem pozostaje uzyskać prawomocne potwierdzenie zakończenia budowy i podpisać umowę z dostawcą.

Uniknąć nieszczęścia

Kiedy gaz wybucha? Gdy utworzy z powietrzem mieszankę w odpowiednim stężeniu[3]. Potrzebna jest też iskra, płomień lub wysoka temperatura. Dlatego bardzo ważne są regularne przeglądy instalacji gazowej, przewodów wentylacyjnych i kominowych. Powinien je wykonywać ekspert co najmniej raz w roku (prawo nakłada ten obowiązek na zarządców oraz właścicieli budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz jednorodzinnych).

– Urządzenia powinny być atestowane, a ich montaż powierzmy osobom posiadającym stosowne uprawnienia – radzą strażacy.

Warto też się zapoznać z instrukcją obsługi, a także wiedzieć, gdzie znajduje się zawór odcinający gaz (w razie gdyby się ulatniał, będziemy mogli szybko zamknąć dopływ). Mł. bryg. Grzegorz Pawlicki, oficer prasowy z Komendy Powiatowej PSP w Ciechanowie, wspomina wybuch gazu w budynku wielorodzinnym.

– Podmuch był tak silny, że w całej kondygnacji wyrwane zostały drzwi do mieszkań. Do budynku był doprowadzony gaz ziemny, przy czym jeden z lokatorów korzystał z gazu z butli, co w takiej sytuacji jest zabronione – mówi strażak.

Zabójczy czad

W ubiegłym roku na terenie województwa mazowieckiego doszło do 4517 pożarów w budynkach mieszkalnych, w których poszkodowane zostały 332 osoby, a 59 straciło życie. Mazowieccy strażacy uczestniczyli w 291 interwencjach związanych z emisją tlenku węgla w budynkach mieszkalnych.

– W wyniku tych zdarzeń 172 osoby zostały podtrute tlenkiem węgla, a 11 straciło życie – informuje mł. bryg. Karol Kierzkowski, oficer prasowy Mazowieckiej Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.

Tlenek węgla zwany jest potocznie czadem lub cichym zabójcą. Jest niezwykle groźny, ponieważ trudno go wykryć za pomocą zmysłów. Nie ma zapachu ani smaku. Jest bezbarwny, ale za to silnie trujący! Powstaje w procesie niepełnego spalania węgla, gazu, drewna, oleju. Tlenek węgla gromadzi się w pomieszczeniach, w których nie ma wentylacji lub jest ona niesprawna.

Zaczadzeniom możemy sami zaradzić, np. rozszczelniając okna. Warto też zainwestować w detektor tlenku węgla, który zaalarmuje w sytuacji zagrożenia.

– Regularnie wietrzmy też pomieszczenia, zwłaszcza te, w których zamontowane są urządzenia grzewcze, kuchnie gazowe, kotłownie, łazienki. Nie należy zakrywać kratek wentylacyjnych, ponieważ zaburzona zostaje cyrkulacja powietrza, a gdyby doszło do wycieku gazu, nie będzie miał ujścia – radzą strażacy.

A jeśli pojawią się duszności, bóle i zawroty głowy, nudności czy przyspieszona akcja serca i trudności z oddychaniem, może to świadczyć o zatruciu czadem[4].

– Gdy wyczujemy woń gazu lub mamy podejrzenie, że ulatnia się tlenek węgla, natychmiast przewietrzmy pomieszczenie, by uniknąć jeszcze wyższego stężenia gazu. Należy też powiadomić straż pożarną i pogotowie gazowe – radzi druh Tomasz Śniegocki, naczelnik OSP Wesoła.

Wśród najczęstszych błędów wynikających z użytkowania gazu wymienia brak wentylacji w pomieszczeniach lub niedostateczną jej wydajność. Strażacy ochotnicy z Wesołej dysponują dwoma przenośnymi detektorami wielogazowymi i w ciągu ostatnich dwóch miesięcy kilkakrotnie byli wzywani do sprawdzenia poziomu stężenia gazu w domach jednorodzinnych oraz innych pomieszczeniach ogrzewanych gazem z butli.

Gdy używasz gazu

• W mieszkaniu przechowuj nie więcej niż dwie niepodłączone do urządzeń gazowych butle gazowe, o ładunku nie przekraczającym 11 kg każda.
• Nie przechowuj butli w pomieszczeniach usytuowanych poniżej poziomu terenu (np. piwnicach), bo gaz propan-butan jest cięższy od powietrza i może zalegać w pomieszczeniu, grożąc wybuchem.
• Nie zatykaj przewodów wentylacyjnych – w urządzeniach gazowych, w przypadku braku wystarczającej ilości powietrza, nastąpi niezupełne spalanie gazu, którego produktem może być trujący, niewyczuwalny tlenek węgla (CO).
• Zlecaj okresowe czyszczenie kanałów kominowych i wentylacyjnych – niedrożne mogą być przyczyną śmiertelnych zatruć tlenkiem węgla, szczególnie w łazienkach wyposażonych w gazowe ogrzewacze wody.
• Nie ogrzewaj pomieszczeń kuchnią gazową – takie praktyki grożą zatruciem.
• Używaj kuchni gazowej z wyłącznikiem przeciwwypływowym.
• Używaj urządzeń gazowych posiadających krajowe atesty i dopuszczenia.