Reguła jest prosta. Dostrzegasz potrzebę zmian w Twoim otoczeniu. Sprawdzasz, czy Twój pomysł to działanie, które województwo może zrealizować, zbierasz podpisy poparcia 50 osób, składasz swój projekt – promujesz, zachęcasz do głosowania i czekasz na wyniki, a jeśli Twój projekt wygra – korzystasz z efektów. Do wykorzystania w ramach Budżetu Obywatelskiego Mazowsza mamy 25 mln zł.

Chcesz, aby chorych z Twojego terenu przewoził nowy ambulans, masz pomysł na wydarzenie kulturalne, a może marzysz, by przy drodze wojewódzkiej powstała ścieżka rowerowa? Los jest w Twoich rękach i… w głowie. Budżet Obywatelski Mazowsza (BOM) ruszył! Zasady są bardzo proste. Trzeba mieć pomysł, zgłosić go, zachęcić innych, by go wybrali, a potem już tylko się cieszyć, że zostanie zrealizowany i pokaże, jak duży mamy wpływ na otaczającą rzeczywistość.

– Budżet Obywatelski Mazowsza aktywizuje i integruje, a także daje nam swobodę w wyborze najważniejszych dla nas przedsięwzięć. Oddajemy mieszkańcom głos, ponieważ to oni najlepiej wiedzą, co jest potrzebne – podkreśla marszałek Adam Struzik.

I dodaje, że dzięki inicjatywie samorząd chce poznać i odpowiedzieć na potrzeby mieszkańców zarówno dużych miast, jak i mniejszych miejscowości.

– Zachęcam do współdecydowania o tym, co będzie realizowane w regionie, zgłaszania swoich projektów i głosowania w Budżecie Obywatelskim Mazowsza, bo można nie tylko zmienić swoją małą ojczyznę, ale też sprawić, by wszystkim żyło się lepiej, a Mazowsze rozwijało się i piękniało.

A radny województwa Piotr Kandyba przekonuje, że budżet obywatelski to inicjatywa, która sprawdziła się już w wielu miastach.

– Teraz czas na Mazowsze. Za nami już pierwsze spotkania informacyjne z mieszkańcami. Mazowszanie mają świetne pomysły i chcą współdecydować o swoim najbliższym otoczeniu – mówi radny, który jest m.in. przewodniczącym sejmikowej komisji polityki społecznej i prorodzinnej.

Mieszkańcy doceniają budżety obywatelskie

W skali kraju jest wiele samorządów, które od lat z powodzeniem realizują budżety obywatelskie. Warszawa i Radom już po raz siódmy oddają inicjatywę w ręce mieszkańców, a Płock ma za sobą osiem edycji mobilizacji mieszkańców. W tym mieście udało się m.in. ustawić nowoczesne ławki parkowe z solarnymi ładowarkami USB. Niesłabnącym zainteresowaniem płocczan, i to niezależnie od pogody, cieszy się tężnia solankowa, miejsce do wypoczynku.

– Dzięki budżetowi obywatelskiemu w Płocku powstały ciekawe projekty skierowane na strefy zielone. Widać, że mieszkańcy chcą, by ich miasto „oddychało” – podkreśla Karolina Koper z Płocka i wskazuje, że inną ciekawą płocką inicjatywą, która również powstała dzięki budżetowi obywatelskiemu, jest park, gdzie właściciele psów mogą swobodnie wypuścić swoich czworonożnych przyjaciół na spacer. – Obszar jest ogrodzony, można więc czworonoga spuścić ze smyczy, żeby się wybiegał. Sama od niedawna mam psy, więc wiem, jak ważne jest takie miejsce. Nie każdy ma własny dom z ogrodem – mówi płocczanka.

Mirosław Adam Orliński, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego, od lat obserwuje, jak wiele udało się zrobić dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczności.

– Budżet obywatelski świetnie się sprawdził już w wielu miastach i dzielnicach. My idziemy o krok dalej i oddajemy głos mieszkańcom całego Mazowsza. To duże przedsięwzięcie, ale jesteśmy do niego dobrze przygotowani – podkreśla radny, który jako przewodniczący jednej z sejmikowych komisji zajmuje się budżetem i finansami regionu.

25 mln zł do podziału

Mazowsze jest wśród pierwszych województw, które zdecydowały się na wprowadzenie budżetu obywatelskiego. Biorąc pod uwagę skalę regionu (jest największym i najludniejszym w kraju), będzie to duże wyzwanie organizacyjne. A i pieniądze do rozdysponowania są spore. W ręce mieszkańców trafi w sumie 25 mln zł! Większa część z tych środków, bo aż 20 mln zł, będzie przeznaczona na pule podregionalne, a kolejne 5 mln zł na projekty ogólnowojewódzkie.

– Wiemy, że mieszkańcy mają dobre pomysły i chęć do ich realizowania, ale czasem brakuje pieniędzy. Dlatego z budżetu Mazowsza przeznaczamy na te działania tak duże środki – wyjaśnia radny Konrad Wojnarowski, który jest m.in. przewodniczącym sejmikowej komisji ds. promocji województwa.

A Piotr Kandyba dodaje:

– Jestem przekonany, że mieszkańcy chętnie się zaangażują w ten projekt.

I ma rację. Pierwsi chętni z pomysłami, jak wykorzystać pieniądze, już są. Wśród nich m.in. Elżbieta Szymańska, która ma doświadczenie w tego typu przedsięwzięciach.

– W pierwszym roku funkcjonowania budżetu obywatelskiego w Warszawie zagłosowałam na projekty, które zgłosili moi sąsiedzi. W następnym roku popatrzyłam, czego mi brakuje na moim osiedlu. I odważyłam się napisać dwa projekty: zakupu książek do biblioteki, z której często korzystam, a także postawienia koszy na psie odchody wraz z biodegradowalnymi woreczkami. Mieszkańcom projekty się spodobały i licznie na nie zagłosowali. W kolejnej edycji stołecznego budżetu zgłosiłam wraz z rodziną projekt postawienia stołu do ping-ponga oraz utworzenia całorocznych gier podwórkowych w parku Moczydło, a także zainstalowania samoobsługowych stacji do naprawy rowerów –  opowiada o swoich dokonaniach.

Teraz chciałaby zgłosić projekt związany z kulturą Mazowsza. Taki, który przybliżałby tradycje kulinarne regionu (np. podczas spotkań bądź wykładów). Ma także pomysł dotyczący zwiększenia bezpieczeństwa na drogach rowerowych.

– Jestem zadowolona, kiedy projekt służy mieszkańcom i ułatwia bądź uprzyjemnia ich życie – Elżbieta Szymańska wyjaśnia krótko swoje zaangażowanie. I zachęca wszystkich, by zgłaszali pomysły, bo dzięki nim mogą mieć nie tylko ładniejsze otoczenie. – Proponuję zacząć od spojrzenia na swoje osiedla czy miejscowości i zorientowania się, czego brakuje: ławki, drzewa, a może zajęć dla seniorów lub dzieci? Nie trzeba od razu budować ulicy, stawiać latarni czy załatwiać przejścia dla pieszych. Wystarczy zacząć od rzeczy skromniejszych, ale też ważnych dla lokalnej społeczności. Różnorodność naszych pomysłów jest siłą budżetu obywatelskiego. Jednocześnie mam świadomość, że Budżet Obywatelski Mazowsza dotyczy zadań wojewódzkich, dlatego zanim zgłoszę projekt, będę chciała się z nimi zapoznać. Województwo to jednak nie to samo, co gmina i zakres działania jest zupełnie inny – przekonuje fanka tej formy aktywności mieszkańców.

Wystarczy pomysł

Projekty zgłaszane w ramach BOM mogą dotyczyć wielu dziedzin życia. Wszystko zależy od inwencji Mazowszan, od tego czy ich pomysły będą się wpisywały w zadania województwa, ale też od zdobytego poparcia.

– To mieszkańcy zadecydują, które inwestycje zostaną zrealizowane. Zgłaszając projekty, a potem oddając głos na konkretne pomysły, będą współdecydować o swoim najbliższym otoczeniu i dzięki temu je rozwijać. Projekty mogą dotyczyć zarówno infrastruktury, jak i np. wydarzeń kulturalnych – wymienia Marcin Podsędek, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego.

Karolina Koper przekonuje, że ciekawy i ważny dla lokalnej społeczności pomysł sam się obroni.

– Jeśli projekt jest interesujący, to myślę, że wnioskodawca nie będzie mieć żadnych problemów ze zdobyciem głosów poparcia – uważa pani Karolina. Od blisko 3 lat jest zastępcą przewodniczącej Rady Osiedla Podolszyce Południe.

Rada, w której działa, również zainicjowała wniosek do budżetu obywatelskiego Płocka.

– Dotyczył on budowy osiedlowej stacji naprawy rowerów. Został zrealizowany i podobnie jak inne budżetowe inwestycje cieszy się dużym zainteresowaniem – zaznacza Karolina Koper.

Elżbieta Szymańska ma bardzo prostą metodę na zyskanie poparcia:

– Zachęcam zawsze pytaniem: jak wolisz mieszkać: ładniej i wygodniej czy jak dotychczas i bez zmian? – mówi warszawianka i przekonuje, że BOM to nie tylko konkretne projekty. To coś znacznie więcej: – Mam nadzieję, że BOM dzięki projektom będzie łączył ludzi, sąsiadów, całe społeczności lokalne. Liczę, że zacieśni się współpraca mieszkańców z urzędami, a urzędnicy okażą swoje zaangażowanie i wsparcie projektodawcom. BOM ma szansę wypracować zasady współdziałania z mieszkańcami na etapach realizacji projektów, aby rozwijać i podtrzymywać aktywność mieszkańców. I tej aktywności życzę wszystkim mieszkańcom Mazowsza – podsumowuje.

PORADNIK

Kto może zgłaszać projekt?

Mieszkańcy Mazowsza bez ograniczeń wiekowych. Każdy może zarówno zgłosić, jak i poprzeć dowolną liczbę projektów. W przypadku osób małoletnich wymagana jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego.

Jakie pomysły można zgłaszać?

Projekty inwestycyjne dotyczące np. budowy lub modernizacji przejść dla pieszych czy ścieżek rowerowych przy drogach wojewódzkich, zakupu karetek czy mobilnych gabinetów lekarskich, jak i te nieinwestycyjne, czyli np. warsztaty i zajęcia sportowe, rzemieślnicze dla dzieci, młodzieży czy seniorów, a także wydarzenia kulturalne. Maksymalna wartość projektu inwestycyjnego to 1 mln zł, a nieinwestycyjnego – 200 tys. zł.

Czego mogą dotyczyć?

Zadań o charakterze wojewódzkim,  np. profilaktyki, promocji i ochrony zdrowia, bezpieczeństwa publicznego, a także infrastruktury społecznej czy drogowej. Poza tym muszą być zgodne z przepisami prawa i dokumentami strategicznymi województwa. Proponowane inwestycje bądź przedsięwzięcia mogą być realizowane wyłącznie na nieruchomościach województwa, a termin ich realizacji nie może przekroczyć jednego roku budżetowego. Każdy zgłaszany projekt musi zyskać poparcie minimum 50 mieszkańców województwa.

Jak zgłosić projekt?

Projekty będzie można zgłaszać na odpowiednim formularzu online, za pomocą specjalnie do tego celu przeznaczonej platformy do obsługi BOM, osobiście lub za pośrednictwem poczty. Platforma będzie dostępna na stronie internetowej bom.mazovia.pl. Nabór rusza 2 marca i potrwa do 31 marca.

Jak będą wybierane projekty?

Od 1 kwietnia do 29 maja zgłoszone projekty będą sprawdzane pod względem formalnym, co do zgodności z prawem i w zakresie wykonalności technicznej. Projekty oceniać będzie powołany przez marszałka Zespół ds. Budżetu Obywatelskiego. Po zakończeniu oceny powstanie wykaz projektów dopuszczonych do głosowania oraz tych, które otrzymały ocenę negatywną. Od oceny negatywnej będzie można się odwołać.

Kto ostatecznie wybierze projekty?

Ostatecznie o tym, które projekty zostaną zrealizowane, zadecydują mieszkańcy w drodze głosowania. Głosowanie potrwa od 20 lipca do 16 sierpnia. Każdy mieszkaniec Mazowsza będzie mógł oddać dwa głosy – jeden na projekt z puli ogólnowojewódzkiej i jeden z podregionalnej. W imieniu osoby niepełnoletniej głos oddaje opiekun prawny. Głosowanie będzie wyłącznie elektroniczne. Mieszkańcy bez dostępu do komputera lub internetu będą mogli oddać głos, korzystając ze specjalnie w tym celu przygotowanych stanowisk w siedzibie urzędu i w delegaturach. Projekty wybrane przez mieszkańców zostaną zrealizowane w 2021 r.