Remonty mazowieckich placówek kultury, rozbudowa muzeów, powstanie sceny dramatycznej w Płocku, niezliczona liczba koncertów, wystaw, imprez kulturalno-turystycznych. Tak w pigułce można opisać 20 lat samorządności województwa mazowieckiego w dziedzinie kultury.

Przez te dwie dekady na Mazowszu wydano 545 mln zł z budżetu województwa na inwestycje realizowane w 28 instytucjach kultury, nadzorowanych przez samorząd tego szczebla. Pieniądze te pozwoliły na remont i modernizację siedzib muzeów i teatrów. Pozwoliły przygotować wiele cennych ekspozycji i wydarzeń kulturalnych.

– Dzięki dotacjom samorządu i osobistemu zaangażowaniu marszałka Adama Struzika nasza placówka przeszła gruntowną modernizację. Dzięki niej gmach teatru płockiego uważany jest za jeden z najnowocześniejszych w kraju. Mamy fantastyczne miejsce do realizacji naszych spektakli i przedsięwzięć, choć nie zamykamy się na nowe doświadczenia. W ubiegłym roku np. zrealizowaliśmy widowisko plenerowe „Na Wiśle śpiewają oryle – szlakiem nadwiślańskich gmin Północnego Mazowsza”, z którym wyszliśmy do mieszkańców nadrzecznych miejscowości. 20 lat pod egidą samorządu Mazowsza to także czas zagranicznych wyjazdów promujących mazowiecką i polską kulturę, m.in. w Rosji, na Ukrainie i w Czechach – podsumowuje Marek Mokrowiecki dyrektor Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku.

Elektryzująca sztuka

Dzięki samorządowi województwa w regionie pojawiły się nowe instytucje. Przykładem jest Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, które funkcjonuje od 2005 r.

– Decyzja o powołaniu naszej instytucji przyniosła Mazowszanom wiele korzyści. Po pierwsze, samorząd Mazowsza, remontując zabytkowy budynek, w którym kiedyś produkowano energię elektryczną, nie dopuścił do jego zniszczenia. Adaptacja przestrzeni postindustrialnej doskonale sprawdziła się jako miejsce do prezentacji bogatych zbiorów sztuki współczesnej, której sporą część przekazał radomianin Andrzej Wajda. Gdyby nie samorząd i jego przekazywane sukcesywnie finanse, począwszy od nakładów na remont siedziby, ale także dotacje na utrzymanie i realizację projektów i przedsięwzięć kulturalnych, trudno byłoby zrealizować nasz główny cel, czyli promowanie sztuki najnowszej – ocenia Włodzimierz Pujanek, dyrektor placówki.

Duże zmiany zaszły także w Ciechanowie.

– Może w moich ustach zabrzmi to przewrotnie, bo naszym zadaniem jest pokazywanie szlacheckiego zaścianka, to minione dwie dekady pozwoliły nam jako placówce z tego zaścianka wyjść. Dzięki dotacjom z budżetu Mazowsza, ale także pozyskanym środkom unijnym Zamek Książąt Mazowieckich zaczął tętnić życiem. Pewnie mało kto pamięta, ale 20 lat temu ówczesna władza i konserwator zabytków chcieli, aby ciechanowski zamek pozostał trwałą ruiną. Na szczęście do tego nie doszło. Zmieniły się oczekiwania turystów, którzy – podróżując – spodziewają się czegoś więcej niż oglądania samych murów. Samorząd, jako nasz organizator, nie pozostał obojętny na te potrzeby. Dziś, zarówno zamek jak i pozostałe nasze obiekty w Ciechanowie i Gołotczyźnie, nie tylko zmieniły wygląd, ale też ich oferta turystyczna jest atrakcyjniejsza – wylicza Hanna Długoszewska-Nadratowska, dyrektor Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie.

Kultura musi być dostępna

Wiele inwestycji w dziedzinie kultury nie zostałoby zrealizowanych, gdyby nie środki pozyskane z Unii Europejskiej. W ramach RPO WM 2007–2013 z działania 6.1, 6.2 i częściowo 5.2 na Mazowsze trafiło aż 842 mln zł. A wartość ponad 260 wykonanych projektów przekroczyła 1,5 mld zł!

Dwie dekady samorządności to także 1,2 mln wydarzeń kulturalno-turystycznych, których realizację dofinansował kwotą 23,8 mln zł samorząd Mazowsza. Wśród nich są np. Stolica Kultury Mazowsza, Kongres Promocji Mazowsza, aplikacja mobilna Play Mazovia, ale także liczne gminne czy powiatowe przedsięwzięcia kulturalne lub turystyczne oraz uroczystości charakterystyczne dla lokalnych społeczności.

Także obecna perspektywa unijna pozwala realizować pomysły służące rewitalizacji i zachowaniu kulturalnego dziedzictwa regionu.

– Fundusze unijne zmieniły i nadal zmieniają oblicze kulturalne Mazowsza. W ramach RPO WM 2014–2020 mamy już podpisanych 76 umów, których wartość dofinansowania przekroczyła 180 mln zł. Kultura w życiu człowieka jest ważna i powinna być dostępna dla każdego, bez względu na wiek, sytuację ekonomiczną czy miejsce zamieszkania. Dzięki funduszom unijnym to się spełnia – podkreśla Elżbieta Szymanik, zastępca dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych.

Aby ocalić od zapomnienia, ochronić przed zniszczeniem zabytkowe miejsca zrealizowano aż 250 projektów. Samorząd z własnych środków przeznaczył na ten cel blisko 18 mln zł.