Pasieka na dachu magistratu i zachwycająca iluminacja wieży przy Parku Nauki Torus – to charakterystyczne punkty Ciechanowa. Ale nie jedyne. Miasto nad Łydynią zasłynęło też z pojedynku Zbyszka z Bogdańca oraz decyzji prezydenta w sprawie wyborów…

– Wybory to nie tylko sam akt głosowania. To liczne procedury, które wymagają spotkań, obowiązkowych szkoleń członków komisji, częstego przemieszczania się wielu osób. W czasie epidemii ich realizacja to narażanie zdrowia mieszkańców i pracowników. Dobrze, że w którymś momencie nawet rząd to zrozumiał i zaproponował organizację wyborów korespondencyjnych. Po kilku porażkach przyszła jednak refleksja, a organizacja wyborów wróci w ręce PKW i przede wszystkim będzie oddalona w czasie – mówi prezydent Ciechanowa Krzysztof Kosiński, którego zdecydowany sprzeciw wobec planowanych majowych wyborów odbił się szerokim echem w całym kraju.

Podkreślał, że trudny czas pandemii jest testem dla nas wszystkich, a on – jako prezydent miasta – chce go zdać w obszarze swojej odpowiedzialności, by móc ze spokojem spojrzeć w lustro.

– Mam świadomość, że taka decyzja może spowodować próbę usunięcia mnie z funkcji prezydenta Ciechanowa oraz zastąpienia wyznaczonym przez rząd komisarzem. Dla mnie jednak priorytetem jest zdrowie i życie mieszkańców – podkreślał wówczas Kosiński.

Z czego jeszcze słynie Ciechanów, oprócz walecznego prezydenta? I jak się tam żyje?

Historia z zamkiem w tle

To ponad 43-tysięczne miasto oddalone jest od Warszawy o około 100 km. Dworzec PKP to miejsce, z którym wiąże się historia polskiego kolejnictwa. Przez Ciechanów przebiegała bowiem otwarta w 1877 r. trasa Kolei Nadwiślańskich. Dzieje Ciechanowa i Ziemi Ciechanowskiej są niezwykle bogate, o czym świadczą zabytki, które przetrwały do naszych czasów.

– Warto wymienić chociażby wybudowany w średniowieczu murowany kościół farny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, kościół i klasztor oo. Augustynów oraz zamek książąt mazowieckich – wylicza Hanna Długoszewska-Nadratowska, dyrektor Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie (instytucji samorządu Mazowsza).

Placówka gromadzi eksponaty związane z historią ziemi mazowieckiej oraz pamiątki związane ze szlachtą. Obiekty muzeum ponownie zostały otwarte dla zwiedzających.

Ciechanowski zamek był natchnieniem dla pisarzy m.in.: Zygmunta Krasińskiego, Stefana Żeromskiego, Bolesława Prusa, Marii Konopnickiej[1]. A Henryk Sienkiewicz w „Krzyżakach” ulokował w zamku scenę pojedynku Zbyszka z Bogdańca z Rodgierem.

W niedalekiej odległości od miasta znajduje się Gołotczyzna. Ta wieś jest siedzibą Muzeum Pozytywizmu, oddziału Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, gdzie obecnie ma siedzibę interaktywne Centrum Kultury Drobnoszlacheckiej. W Gołotczyźnie w 1880 r. majątek ziemski zakupiła Aleksandra Bąkowska i założyła w nim szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt, którą prowadziła własnym kosztem. Z Gołotczyzną związany jest inny pozytywista, pisarz, publicysta i działacz społeczny – Aleksander Świętochowski. Wspólnie z Bąkowską, utworzył tu szkołę rolniczą dla chłopców.

Miasto przyjazne twórcom

Instytucje kultury mają duże znaczenie dla rozwoju Ciechanowa.

– Pełnią ważną społecznie rolę ośrodków integracji i inspiracji. Przekaz założonego w 1906 r. przez grupę ciechanowian pod przewodnictwem lekarza Franciszka Rajkowskiego pierwszego na prowincji Towarzystwa Kultury Polskiej, wciąż jest żywy. Pielęgnowany jest w sposób szczególny przez jedno z najstarszych w Polsce, Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej – wyjaśnia dyrektor ciechanowskiego muzeum.

I dodaje, że niewiele jest miejscowości, które mogą poszczycić się tak dużą liczbą stowarzyszeń twórczych.

Ogromną popularnością, nie tylko wśród ciechanowian, ale także osób spoza Polski (jej uczestnikami są goście m.in. z Anglii, Kanady, czy Japonii) jest „Ciechanów wrzuć na luz i jeszcze plus”. Alicja Gąsiorowska, przewodnicząca społecznego komitetu tego wydarzenia, podkreśla z dumą i satysfakcją, że ciechanowianie są otwarci, zaangażowani i zawsze chętni do pomocy.

– W tym roku, mimo pandemii, zorganizowaliśmy 10. jubileuszową edycję imprezy pod hasłem „Bajkowo, filmowo, kolorowo”. Dla bezpieczeństwa odbyła się ona w wirtualnej przestrzeni. Ciechanów pokazał światu, że w tych trudnych chwilach można i trzeba być razem. Z pewnością nie byłoby to możliwe, gdyby nie przychylność artystów, którzy zarówno w latach poprzednich, jak i teraz, bezpłatnie wystąpili na scenie, a także bez kreatywności i życzliwości ciechanowian, którzy każdego roku licznie uczestniczą w imprezie, pokazując tym samym, że chcą dać coś od siebie i wspólnie się bawić – mówi Alicja Gąsiorowska.

I dodaje, że o wyjątkowości miasta świadczą też inne fakty:

– Przy próbach bicia rekordów Guinnessa w liczbie osób przebranych za księżniczki wzięło udział 565 osób, za motyle – 450, a przy ustanawianiu Pierwszego Oficjalnego Rycerskiego Rekordu Polski 150 osób przebrało się w strój rycerza. W tym roku wspierali nas wspaniali ludzie, m.in. mistrz olimpijski Szymon Kołecki. Ogłosiliśmy akcję charytatywną „TPD bajeczny – zmieniamy świat na lepszy” dla podopiecznych Towarzystwa Przyjaciół Dziecka, czyli na remont świetlicy i budowę placu zabaw. Są już pierwsze odzewy – zapewnia pani Alicja.

Ule na dachu

Ciechanowianie kochają nie tylko imprezy plenerowe, ale też zieleń i przyrodę, a ta nie mogłaby prawidłowo funkcjonować, gdyby nie pszczoły. Z myślą o tych pożytecznych owadach ciechanowski samorząd na dachu magistratu założył niewielką pasiekę, a pozyskiwany z niej miód rozdawany jest podczas wydarzeń promocyjnych.

W ostatnim czasie Ciechanów wzbogacił się o nowy park – „Jeziorko”. A wiosną tego roku rozpoczęły się prace przy tworzeniu kolejnego parku. Powstanie na niezagospodarowanym dotąd terenie położonym nad Łydynią, przy ul. Augustiańskiej. Bliżej przyrody będziemy przesiadając się na rower. A tych w Ciechanowie nie brakuje. Od 2018 r. wprowadzony został system rowerów miejskich.

– W mieście działa 9 stacji, dostępnych jest blisko 100 jednośladów. Właśnie uruchomiliśmy dziesiątą już stację na terenie zabytkowego Zespołu Pałacowo-Parkowego Muzeum Romantyzmu w Opinogórze – mówi prezydent Krzysztof Kosiński.

Miasto się zmienia

Ostatni rok to czas finalizowania kluczowych inwestycji, a te nie zostałyby zrealizowane, gdyby nie skuteczność ciechanowskiego samorządu w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych. To niewątpliwie ogromny atut, który wyróżnia Ciechanów na tle innych miast.

– Na zadania inwestycyjne w 2019 r. przeznaczyliśmy ponad 50 mln zł, a 2018 r. był rekordowy w historii miasta pod względem wydatków. Na kluczowe zadania wydatkowaliśmy wówczas ponad 64 mln zł. Ich realizacja była możliwa dzięki środkom z UE, budżetu państwa oraz samorządu województwa – informuje prezydent Kosiński.

Dobra współpraca między samorządami zaowocowała w 2019 r. podpisaniem 10 umów na łączną kwotę ponad 9,3 mln zł. Aleja Unii Europejskiej, czyli wschodnia obwodnica miasta, to największa ciechanowska inwestycja w infrastrukturę ubiegłego roku. Koszt całego przedsięwzięcia to ponad 26 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniosło blisko 23 mln zł. Rewitalizację przechodzi osiedle „Bloki”, w tym m.in. „Krzywa Hala”, która już została odnowiona i jest siedzibą miejskiej biblioteki.

Wyróżniona wieża ciśnień

Od połowy 2019 r. działa nowoczesny Park Nauki Torus z multimedialną ekspozycją edukacyjną. Obiekt powstał przy jednoczesnej rewitalizacji zabytkowej wieży ciśnień (była ona możliwa dzięki dotacji z UE, która wyniosła ponad 2,7 mln zł).

– Charakterystyczna konstrukcja z torusem na szczycie zaprojektowana została w latach 70. XX w. jako zbiornik wyrównawczy na wodę. Przez lata ulegała degradacji. Zainteresowanie obiektem wróciło po 2013 r., kiedy portal The World Geography umieścił go na 5. miejscu w rankingu najbardziej niezwykłych wież na świecie – informuje Paulina Rybczyńska, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Ciechanów.

Zrewitalizowana konstrukcja została wzmocniona i odnowiona.

– Wieża jest podświetlona, a wokół niej powstała fontanna. Obok wybudowano nowoczesny dwukondygnacyjny budynek. Inwestycja znalazła się wśród 10. nagrodzonych w ubiegłorocznej edycji konkursu serwisu portalsamorzadowy.pl. Ponadto w głosowaniu internautów zdobyła 3. miejsce – mówi Rybczyńska.

Rewitalizacją objęto też zabytkowy budynek z lat 20. XX w. zlokalizowany przy ul. Warszawskiej. Wartość inwestycji to blisko 5,5 ml zł, z czego ponad 50 proc. to dofinansowanie z EFRR.

– Kamienica uplasowała się wśród 25. projektów nominowanych w tegorocznej edycji konkursu Top Inwestycje Komunalne 2020 – wskazuje rzecznik ciechanowskiego magistratu.

W ostatnich latach udostępniono także nowe tereny sportowe i rekreacyjne, m.in. kompleks boisk na świeżym powietrzu z zapleczem sportowym przy SP nr 7. Z kolei w ramach budżetu obywatelskiego wykonano m.in.: place zabaw, skwer sensoryczny, siłownie zewnętrzne. Uruchomiono także 4-km spływ kajakowy na Łydyni.

– Realizacja obranej strategii jest doceniana na zewnątrz. W lutym br. otrzymaliśmy główną nagrodę w konkursie „Innowacyjny Samorząd” organizowanym przez PAP. Pilotażowy projekt inteligentnej segregacji odpadów w zabudowie wielorodzinnej uznano za jeden z najbardziej nowatorskich rozwiązań w skali kraju – podkreśla Paulina Rybczyńska.

Opracowywane są dokumentacje projektowe m.in. na rewitalizację zabytkowego młyna położonego w centrum miasta i remont pochodzącego z 1907 r. budynku przy ul. Fabrycznej 2. W planach jest także budowa amfiteatru z zadaszoną sceną na około 2 tys. miejsc.

Ryszard Marut

redaktor naczelny „Tygodnika Ciechanowskiego”

Ciechanów 1979 r. (wówczas przybyłem do tego miasta), nie powalał... Małe, zapuszczone miasteczko, w dużej części drewniana zabudowa, krzywe-liwe chodniki i ulice. Ale to było miasto wojewódzkie! Nowo powstałe województwa potrzebowały „fachowych kadr” do administracji państwowej, licznych instytucji i organizacji, szpitali. Stąd też moje „lądowanie”, prosto po studiach dziennikarskich w Warszawie. W miasteczku nad Łydynią brałem udział w tworzeniu nowego tytułu prasowego. Takich „spadochroniarzy”: inżynierów, lekarzy, nauczycieli, animatorów kultury, „specjalistów” różnych dziedzin poznałem w Ciechanowie wielu. Patrząc z perspektywy czasu, ten „zastrzyk” młodych ludzi z zewnątrz był dla miasta pozytywny w wielu aspektach. Przybyli szybko zaaklimatyzowali się w nowym mieście, które okazało się przyjazne i wygodne do życia. Wnieśli nową energię, wiedzę i zaangażowanie. Natomiast miejscowi okazali się ludźmi miłymi, uczynnymi i ambitnymi. Dużo się od tego czasu zmieniło, ale nie mam wątpliwości, że miasto nad Łydynią zyskało na „wojewódzkości” sporo. Kiedy w 1989 r. w Polsce zmienił się ustrój, nastała gospodarka rynkowa, a potem  staliśmy się członkami struktur europejskich, Ciechanów miał lepszą pozycję startową, większy rozmach i potencjał. I doskonale to wykorzystał. Miasto w wielu dziedzinach życia było (i jest) w czołówce miast północnego Mazowsza. I niech tak zostanie.