W sercu Białobrzegów, na placu Zygmunta Starego stanął niezwykły pomnik – ławeczka. Siedzi na niej mistrz słowa i elegancji Jeremi Przybora.

Wybitny artysta część roku (od wiosny do późnej jesieni) spędzał w swoim domu w Pacewie nad Pilicą. Bywał też w Białobrzegach, gdzie robił zakupy, miał swoją ulubioną piekarnię, lekarza i zakład rzemieślniczy.

Ptasie centrum

Ławka jest identyczna, jak te ustawione w całym mieście. Poeta upamiętniony został we fraku i cylindrze, który to strój od razu przywodzi na myśl kultowy Kabaret Starszych Panów. Artysta w ręku trzyma rękopis, pochodzący ze „Zdążyć z happy endem. Memuarów cz. III” tekst o swojej ukochanej żonie Alicji Wirth. Na ławce leży otwarty zeszyt z zapiskami syna poety, Konstantego, o Pacewie nad Pilicą. Na oparciu siedzi sójka – ptak udomowiony przez Przyborę na działce w Pacewie.

To nie jedyny ptasi symbol na placu Zygmunta Starego. Uwieczniona w brązie została też gęsia rodzina: samiec z rozłożonymi skrzydłami, samica prowadząca stado do wody (fontanny) i trójka młodych w różnym wieku.Z gęsią białą wiąże się lokalna legenda, jakoby pewien władca, jadąc od strony Falęcic, zobaczył pasące się na nadpilickich łąkach białe gęsi. Z daleka dawało to wrażenie białych brzegów nad rzeką. Dlatego ówczesne Brzegi zmieniły swą nazwę na Białobrzegi. Tyle mówi legenda, ale faktem jest, że nad Pilicą wypasano gęsi jeszcze w połowie XX w. Stado z miejskiego placu symbolizuje również różne pokolenia mieszkańców Białobrzegów, których do dzisiaj nazywa się „gęsiarzami”.

Historia pod stopami

Zarówno ławeczka, jak i ptasia rodzina to elementy turystyczno-historyczne, które powstały z okazji 480. rocznicy nadania Białobrzegom praw miejskich. W ten nieszablonowy sposób pokazano historię tego urokliwego miejsca. Na placu Zygmunta Starego – władcy, który w 1540 r. nadał osadzie Brzegi prawa miejskie, zamontowanych zostało 12 tablic, na których widnieją najważniejsze wydarzenia z dziejów miasta. Propozycje znaczących momentów przygotowali białobrzescy regionaliści: Ireneusz Rzeczkowski i Roland Wielgomas. W internetowym głosowaniu mieszkańcy wybrali wydarzenia, które uznali za najważniejsze w 480-letniej historii miasta.

Cały projekt to wspólne przedsięwzięcie Białobrzeskiego Towarzystwa Kulturalnego (BTK) oraz Urzędu Miasta i Gminy. BTK otrzymało prawie 100 tys. zł z Lokalnej Grupy Działania Zapilicze na realizację projektu „Turystyczno-historyczne elementy rynku miasta Białobrzegi”. Dofinansowanie pochodzi z funduszy unijnych w ramach PROW 2014–2020. Miasto wsparło realizację projektu kwotą 120 tys. zł.