Zdecentralizowane sieci ciepłownicze z obniżoną temperaturą – taki program wdrażany będzie na Mazowszu. Na razie to plan pilotażowy, ale daje nadzieję na duże oszczędności i zmniejszenie emisji dwutlenku węgla.

Oszczędność energii cieplnej

Tylko 12 proc. ogrzewania w Unii Europejskiej zapewniane jest przez sieci ciepłownicze. Choć to 6000 instalacji, docierających do gospodarstw 60 mln mieszkańców, udział ten jest zbyt mały. Tak wydajny energetycznie system w środowisku miejskim może zapewnić duże oszczędności finansowe i redukcję emisji dwutlenku węgla. Badania wykazały, że możliwe jest rozszerzenie obszaru ogrzewania lokalnego do 50 proc. udziału w rynku w 2050 r.

Ambitny scenariusz wymaga rozbudowy i modernizacji istniejących sieci ciepłowniczych oraz wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań. Możemy to osiągnąć przez wychwycenie ciepła odpadowego i wprowadzenie odnawialnych źródeł energii w ciepłownictwie, przy jednoczesnym zwiększeniu efektywności energetycznej polegającej na zmniejszeniu zapotrzebowania na ciepło w budynku o 50 proc.

Sieci niskich temperatur i bez strat

Po to powstał projekt REnewable Low TEmperature District o akronimie RELaTED. Będzie on wdrażany przez 48 miesięcy. Stworzona w jego ramach koncepcja sieci ciepłowniczych wprowadza źródła ciepła o niższej temperaturze, charakteryzujące się mniejszymi stratami energii przy przesyłaniu ciepła, tzw. ULT (Ultra-Low Temperature).

Przepływ wody o niższej temperaturze obniża koszty eksploatacji infrastruktury, a decentralizacja pozwoli na wprowadzenie ekologicznych źródeł ciepła – odnawialnych i odpadowych (np. odrzut ciepła z instalacji chłodniczych). Prowadzi to do zamiany części konsumentów w prosumentów, których dom będzie zużywał ciepło, ale również je produkował. Dlatego warto inwestować w budynki NZEB (o niemal zerowym zużyciu energii). Sieci ciepłownicze są najbardziej opłacalne w przypadku takich rozwiązań, bo zapewniają wysoką wydajność.

Projekt RELaTED zakłada unowocześnienie kilku dostępnych na rynku technologii, by móc zintegrować je z koncepcją ULT, aby zapewnić wydajność pracy instalacji. Stacje sieci okręgowej będą przystosowane do systemów 3FS (Trójfunkcyjne Stacje Podrzędne), aby umożliwić dwukierunkowe przepływy ciepła i pomiar netto oraz ułatwić wtrysk ciepła odpadowego lub pochodzącego z lokalnego odnawialnego źródła energii.

Jedna instalacja powstanie na Mazowszu

Pilotażowy projekt RELaTED trafi do czterech sieci ciepłowniczych – obejmujących różne kraje, klimaty i skalę – by zweryfikować go w zróżnicowanych warunkach. Dodatkowo przeprowadzone będą dwa regionalne badania, by ocenić możliwości wprowadzenia ULT w dwóch regionach Europy Środkowej i Południowej. Ułatwia to fakt, że konsorcjum tworzy 15 firm i instytucji z Hiszpanii, Serbii, Belgii, Danii, Szwecji, Norwegii, Estonii i Polski, którą reprezentuje Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o.

Głównym zadaniem MAE w projekcie będzie opracowanie schematów działań, technicznych i administracyjnych do zaplanowania nowych sieci ciepłowniczych w obszarach miejskich Mazowsza. Przygotujemy też procedury identyfikacji źródeł ciepła resztkowego lub odnawialnego, ocenę wielkości instalacji produkcyjnych i rozrostu sieci wraz ze stopniowym wzrostem obciążeń w niej. Wyznaczymy co najmniej jedną odpowiednią lokalizację w regionie, gdzie wdrożymy nową sieć z konfiguracją RELaTED. MAE będzie również lokalnie promowała działania projektowe, organizując m.in. rozmowy publiczne, warsztaty czy seminaria.