„W każdej chałupie, zarówno u bogacza, jak i u komornika, jaki u tej biedoty ostatniej, przystrajano się i czekano z namaszczeniem, wszędy stawiano w kącie od wschodu snop zboża, okrywano ławy czy stoły płótnem bielonym, podścielano sianem i wyglądano oknami pierwszej gwiazdy” – dokładnie tak, jak opisuje Władysław Reymont w „Chłopach” było na polskiej wsi 100 lat temu.

Wiele zwyczajów przetrwało wieki. Te, które towarzyszą nam dzisiaj, jak i te już nieco zapomniane obrazuje wystawa „Boże Narodzenie na Mazowszu” prezentowana w zabytkowych obiektach Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.

W jednej z izb można zobaczyć darcie pierza,  którym później wypełniano poduchy i pierzyny.
W innej –  gospodarza, mocującego choinkę na drewnianym krzyżaku oraz wykonane przez dzieci ozdoby, które lada chwila zostaną umieszczone na świerkowych gałązkach.

Dziś bez udekorowanego drzewka trudno wyobrazić sobie Święta Bożego Narodzenia. Jednak „choinka” to niedawny atrybut świąt, który dotarł do Polski około 150 lat temu. Dawniej w rogach izby umieszczano snopy zboża i głęboko wierzono, że wróżą one urodzaj w kolejnym roku.

W ramach prezentowania bożonarodzeniowych obyczajów nie może zabraknąć tradycyjnej, staropolskiej wigilii – zarówno wieczerzy chłopskiej, jak i dworskiej. Jak nakazywał prastary obyczaj, wigilijna wieczerza to posiłek, który należało przygotować z darów bożych zebranych na polu, w ogrodzie, lesie i wodzie. Zwiedzając chałupy sprzed 100 lat, można przekonać się, jak bardzo różniła się od naszej współczesnej postnej wieczerzy. Można też ujrzeć liczne rytuały towarzyszące przygotowywaniu wigilijnej kolacji. Czy wiemy dziś co oznaczał żelazny lemiesz od pługa wkładany pod wigilijny stół czy ławę? Albo nogi stołu obwiązane przez gospodarza  łańcuchem, zanim wszyscy zasiedli do tego wyjątkowego posiłku?

Nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia są oczywiście prezenty, na które dzieci oczekiwały w każdym z domostw. Zgodnie z tradycją układano je na ławie w warstwie siana tak, by dzieci znalazły je własnoręcznie. Wystawa „Boże Narodzenie na Mazowszu” to także kolędnicy, odwiedzający dawniej wiejskie chałupy; grupa z szopką, z gwiazdą, Trzej Królowie w błyszczących szatach i koronach, jak również inne grupy kolędnicze, uaktywniające się w  okresie od 25 grudnia do 6 stycznia. W jednej z chałup prezentowana jest ekspozycja dotycząca święta Matki Boskiej Gromnicznej i zanikającego już dziś, archaicznego sposobu odlewania gromnic woskowych. Elementy bożonarodzeniowej ekspozycji można podziwiać także we wnętrzu XVIII wiecznego kościoła – główny nacisk położony jest na bożonarodzeniową szopkę, przypominającą o narodzeniu Pańskim; o czasie pojednania i miłości.

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zaprasza do zwiedzania wystawy, której towarzyszy niepowtarzalna atmosfera, zapach pięknie udekorowanej choinki oraz widok świątecznie przybranego stołu z siankiem pod obrusem. Ekspozycję można oglądać do końca lutego
2015 r.